گنجور

شمارهٔ ۴

غرابا مزن بیشتر زین نعیقا
که مهجور کردی مرا ازعشیقا
نعیق تو بسیار و ما را عشیقی
نباید به یک دوست چندین نعیقا
ایا رسم و اطلال معشوق وافی
شدی زیر سنگ زمانه سحیقا
عنیزه برفت از تو و کرد منزل
به مقراط و سقط اللوی و عقیقا
خوشا منزلا، خرما جایگاها
که آنجاست آن سرو بالا رفیقا
بود سرو در باغ و دارد بت من
همی بر سر سرو باغی انیقا
ایا لهف نفسی که این عشق بامن
چنین خانگی گشت و چونین عتیقا
ز خواب هوی گشت بیدار هرکس
نخواهم شدن من ز خوابش مفیقا
بدان شب که معشوق من مرتحل شد
دلی داشتم ناصبور و قلیقا
فلک چون بیابان و مه چون مسافر
منازل: منازل، مجره: طریقا
بریدم بدان کشتی کوه‌لنگر
مکانی بعید و فلاتی سحیقا

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعولن (متقارب مثمن سالم)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

غرابا مزن بیشتر زین نعیقا
که مهجور کردی مرا ازعشیقا
هوش مصنوعی: غضبناک نشو و ناله نکن، زیرا تو باعث دوری من از عشق و محبوبم شدی.
نعیق تو بسیار و ما را عشیقی
نباید به یک دوست چندین نعیقا
هوش مصنوعی: تو فریاد می‌زنی و می‌توانی عاشق خوبی باشی، اما برای یک دوست نباید زیاد فریاد بزنی.
ایا رسم و اطلال معشوق وافی
شدی زیر سنگ زمانه سحیقا
هوش مصنوعی: آیا ویژگی‌ها و نشانه‌های محبوبی که داشتی، به دلیل گذر زمان و سختی‌ها، کاملاً از بین رفته‌اند؟
عنیزه برفت از تو و کرد منزل
به مقراط و سقط اللوی و عقیقا
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که عینیه (شخصی یا موضوعی) از تو دور شد و به مکان دیگری رفت و به دنبال لذت‌های دنیا و عشق‌های بی‌پایه رفته است.
خوشا منزلا، خرما جایگاها
که آنجاست آن سرو بالا رفیقا
هوش مصنوعی: خوش به حال آن خانه و مکان‌هایی که آنجا، آن سرو بلند و زیبا وجود دارد، ای دوستان.
بود سرو در باغ و دارد بت من
همی بر سر سرو باغی انیقا
هوش مصنوعی: در باغ درخت سرو وجود دارد و معشوقه‌ام هم زیبایی خاصی دارد که به زیبایی درخت سرو آنجا می‌افزاید.
ایا لهف نفسی که این عشق بامن
چنین خانگی گشت و چونین عتیقا
هوش مصنوعی: آیا این قلب من است که به خاطر این عشق، این‌گونه در دل‌نشینی و این‌قدر عمیق و کهن شده است؟
ز خواب هوی گشت بیدار هرکس
نخواهم شدن من ز خوابش مفیقا
هوش مصنوعی: هر فردی از خواب خواسته‌ها و آرزوهایش بیدار می‌شود، اما من نمی‌خواهم از خواب خودم بیدار شوم و به واقعیت برگردم.
بدان شب که معشوق من مرتحل شد
دلی داشتم ناصبور و قلیقا
قلیق به معنای نگران و مضطرب است. وقتی معشوق من کوچ کرد و رفت دلم ناصبور و مضطرب شد.
فلک چون بیابان و مه چون مسافر
منازل: منازل، مجره: طریقا
هوش مصنوعی: آسمان مانند یک بیابان است و ماه مانند مسافری که در حال عبور از منازل و نقاط مختلف است.
بریدم بدان کشتی کوه‌لنگر
مکانی بعید و فلاتی سحیقا
هوش مصنوعی: از آن کشتی که به نقاط دور و ارتفاعات بلند می‌رسد، جدا شدم و در مکانی دورافتاده و پهناور قرار گرفتم.

حاشیه ها

1396/08/14 15:11
بهمن کاوه

این شعر بشدت متاثر از معلقه ی اول، سروده ی امروء القیس میباشد. در کل، اشعار منوچهری تا درجات بالایی ملهم از ادب عربی بوده است؛ به عنوان مثال در همین شعر، به شیوه ی اعراب (پیش از اسلام) شعر سروده و به رسم و اطلال معشوقه و زاری بر آنها اشاره میکند، عنیزه را نام میبرد، که معشوقه ی امروءالقیس بود و معلقه ی اول نیز تا حدود فراوانی برای وی سروده شده بود... در مورد تاثیر ادب عربی بر ادبیات فارسی و اخصاً شیوه و سبک ادبی منوچهری دامغانی، حرف برای گفتن زیاد است...
ساعد و منصور باشید.

1398/04/18 13:07
نرگس

اگر دوستان راجع به بیت چهارم به خصوص مصراع دوم آن اطلاعی دارند بفرمایند. معنای آن برای بنده واضح نیست. آیا مقراط و سقط اللوی اسم مکان هستند؟

1403/09/29 15:11
فاطمه کاظمی

بله‌

نام مکان است

1403/09/27 12:11
فاطمه کاظمی

در بیت ۹ به گمانم اشتباه تایپی باشد چرا که قلیق به معنای نگران هست.

1403/09/29 15:11
فاطمه کاظمی

غراب بین پرنده‌ای است با پاهای سرخ و منقار سرخ که در اعتقاد عرب چنین کلاغی را دیدن باعث جدایی می‌شود. در چند شعر منوچهری دیده می‌شود.

الف های این شعر همه الف اشباع یا اطلاقن که برای پر کردن وزن به کار می‌روند. منوچهری در آن روزگار بسیار به دیوان تازیان توجه داشته و شاعران تازی زیادی را می‌شناسد و از اشعارشان بهره‌مند است. امروءالقیس یکی از بزرگ‌ترین شاعران دوره‌ی جاهلیت عرب است که عنیره معشوق او بوده است و آوردن آن نام‌های مکان، نام‌هایی است که در اشعار قیس آمده و منوچهری نیز استفاده کرده است.

منوچهری شاعر بسیار توانایی است و در روزگاری که آنقدر ساده و ابتدایی بود مضامین بسیار نویی پرورانده است.