گنجور

شمارهٔ ۱۰

بیا بر چشم عاشق کن تجلی روی زیبارا
که جز وامق نداند کس کمال حسن عذرا را
بصحرای دل عاشق بیا جلوه کنان بگذر
بروی عالم آرایت بیارا روی زیبا را
دمی از خلوت وحدت تماشا را به صحرا شو
نظر بر ناظران افکن ببین اهل تماشا را
چه مهر است آن نمیدانم که عالم هست در آتش
ز روی خویش بخشد نور هر دم چشم بینا را
الا ای یوسف مصر ملاحت تا بکی داری
بدین یعقوب بیدل را غمین جان زلیخا را
تو حلوا کرده ای پنهان مگسها جمله سرگردان
اگر جوش مگس خواهی بصحرا آر حلوا را
الا ای ترک یغمایی بیا جان را به یغما بر
نه دل ترک تو خواهد کرد نه تو ترک یغما را
جهان پر شور از آن دارد لب شیرین ترک من
که ترکان دوست میدارند دایم شور و غوغا را
سخن با مرد صحرایی الا ایمغربی کم گوی
که صحرایی نمیداند زبان اهل دریا را

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: همراهان گنجور

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بیا بر چشم عاشق کن تجلی روی زیبارا
که جز وامق نداند کس کمال حسن عذرا را
هوش مصنوعی: بیا تا زیبایی روی تو را بر چشم عاشق بپاشیم، زیرا هیچ‌کس جز وامق (عاشق معروف) نمی‌تواند زیبایی خاص آن دختر را بشناسد.
بصحرای دل عاشق بیا جلوه کنان بگذر
بروی عالم آرایت بیارا روی زیبا را
هوش مصنوعی: در دشت دل عاشق، بیا و با زیبایی خودت را نشان بده و با جلوه‌ات بر روشنی عالم بگذر. زیبایی‌ات را به نمایش بگذار.
دمی از خلوت وحدت تماشا را به صحرا شو
نظر بر ناظران افکن ببین اهل تماشا را
هوش مصنوعی: لحظه‌ای از solitude و تنهایی‌ات بیرون بیای و به دنیای اطراف نگاه کن. ناظرانی که در حال تماشا هستند را ببین و تماشاچیان را تجربه کن.
چه مهر است آن نمیدانم که عالم هست در آتش
ز روی خویش بخشد نور هر دم چشم بینا را
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر از نوعی عشق یا محبت سخن می‌گوید که از درون فردی خاص ناشی می‌شود. این عشق به قدری قوی و تأثیرگذار است که حتی جهان را در آتش احساسات می‌سوزاند، اما در عین حال، هر لحظه به افرادی که چشم بینا دارند، روشنی و آگاهی می‌بخشد. به عبارتی دیگر، این عشق می‌تواند واقعیت‌ها و زیبایی‌های زندگی را برای کسانی که درک درستی دارند، روشن کند.
الا ای یوسف مصر ملاحت تا بکی داری
بدین یعقوب بیدل را غمین جان زلیخا را
هوش مصنوعی: ای یوسف زیبا، تا کی به دل یعقوب غمگین و ناراحت می‌زاری؟ جان زلیخا هم به خاطر تو در اندوه است.
تو حلوا کرده ای پنهان مگسها جمله سرگردان
اگر جوش مگس خواهی بصحرا آر حلوا را
هوش مصنوعی: اگر تو حلوا درست کرده‌ای، مگس‌ها که به دور آن می‌چرخند نشان می‌دهند که ممکن است مشکل یا مزاحمتی پیش بیاید. اگر می‌خواهی مگس‌ها دور نشسته و مزاحم نشوند، باید حلوا را به مکان دیگری ببری.
الا ای ترک یغمایی بیا جان را به یغما بر
نه دل ترک تو خواهد کرد نه تو ترک یغما را
هوش مصنوعی: ای ترک یغما، بیا و جان مرا به تسخیر ببر. نه دل من تو را ترک خواهد کرد و نه تو تسخیر یغما را رها خواهی کرد.
جهان پر شور از آن دارد لب شیرین ترک من
که ترکان دوست میدارند دایم شور و غوغا را
هوش مصنوعی: جهان به خاطر لب‌های شیرین ترک من همیشه پر از شور و هیجان است، زیرا ترک‌ها همیشه عشق و هیاهو را دوست دارند.
سخن با مرد صحرایی الا ایمغربی کم گوی
که صحرایی نمیداند زبان اهل دریا را
هوش مصنوعی: با مردی که در بیابان زندگی می‌کند صحبت نکن، زیرا او زبان کسانی که دریا را می‌شناسند نمی‌فهمد.