گنجور

شمارهٔ ۴۰

تا چو عکس چشم آن مه روشنی عین ماست
خط و خال او سواد الوجه فی الدارین ماست
و هو معکم گفت ایدل چشم جان را برگشای
تا نپنداری که آن جان جهان از ما جداست
جمله ذرات انا الحق گوی چون منصور دان
در زمین و آسمان پیوسته این صوت و صداست
هر دو عالم سایه سر سرفراز من است
چند چون قمری توان گفتن که کوکو در کجاست
اعتبارات و تعینها حجاب راه نیست
هست این‌ها نیستی پیوسته هستی خداست
کل شی هالک الا وجهه دانی که چیست
یعنی جز هستی ذات پاک او دیگر فناست
آدمی دید است گر تو آدمی روشن ببین
آن حقیقت را که می‌جویند نور دیده‌هاست
حق الست و ربکم گفت و بلی گفتیم ما
زان بلی جان‌های مشتاقان او اندر بلاست
شیئی لله دارم از خورشید روی او چو ماه
وقت انعام است کوهی زانکه شاهم پیشواست

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

تا چو عکس چشم آن مه روشنی عین ماست
خط و خال او سواد الوجه فی الدارین ماست
هوش مصنوعی: این بیت به زیبایی و دلربایی معشوق اشاره دارد. می‌گوید که چهرهٔ آن معشوق همچون عکس درخشانی است که در آینه جاودانه می‌ماند و زیبایی‌های او به گونه‌ای است که هم در دنیا و هم در آخرت قابل مشاهده و ستایش است. به عبارت دیگر، زیبایی و جذابیت او فراتر از زمان و مکان است.
و هو معکم گفت ایدل چشم جان را برگشای
تا نپنداری که آن جان جهان از ما جداست
هوش مصنوعی: و او همیشه با شماست. پس ای چشم جان، نگاهت را بگشا تا نیندیشی که روح جهان از ما جدا شده است.
جمله ذرات انا الحق گوی چون منصور دان
در زمین و آسمان پیوسته این صوت و صداست
هوش مصنوعی: تمامی ذرات هستی به صدای "أنا الحق" (من حق هستم) مشغول‌اند. مانند منصور حلاج، که این واقعیت در زمین و آسمان به صورت مداوم به گوش می‌رسد.
هر دو عالم سایه سر سرفراز من است
چند چون قمری توان گفتن که کوکو در کجاست
هوش مصنوعی: هر دو جهان در زیر سایه من قرار دارد. چطور می‌توان گفت که کجا صدای بلبل (قمری) شنیده می‌شود، در حالی که من در این مقام بلند قرار دارم؟
اعتبارات و تعینها حجاب راه نیست
هست این‌ها نیستی پیوسته هستی خداست
هوش مصنوعی: اعتبارات و تعین‌ها مانع رسیدن به حقیقت نیستند، زیرا این چیزها در نهایت وجود ندارند و آنچه همیشه وجود دارد، خداست.
کل شی هالک الا وجهه دانی که چیست
یعنی جز هستی ذات پاک او دیگر فناست
هوش مصنوعی: هر چیزی نابود شدنی است جز ذات پاک او. بدین معنا که تنها وجود او باقی می‌ماند و همه چیز دیگر در نهایت از میان می‌رود.
آدمی دید است گر تو آدمی روشن ببین
آن حقیقت را که می‌جویند نور دیده‌هاست
هوش مصنوعی: انسان به واسطه دید خود، حقیقت را درک می‌کند. اگر تو انسانی با بصیرت هستی، واقعیتی را که دیگران به دنبالش هستند، مشاهده کن؛ آن حقیقت همانند نوری است که چشمان ما را روشن می‌کند.
حق الست و ربکم گفت و بلی گفتیم ما
زان بلی جان‌های مشتاقان او اندر بلاست
هوش مصنوعی: خداوند بر ما حق را بیان کرد و ما با کمال اخلاص و اعتقاد به آن پاسخ مثبت دادیم. از این پاسخ مثبت، جان‌های مشتاقان او در پیچ و خم مشکلات و آزمایش‌ها گرفتار شده‌اند.
شیئی لله دارم از خورشید روی او چو ماه
وقت انعام است کوهی زانکه شاهم پیشواست
هوش مصنوعی: من یک نعمت الهی دارم که مانند خورشید می‌درخشد و در زمان بخشش، همچون کوهی بزرگ است. این نعمت به خاطر رهبری است که چون کوه است، و من در زیر سایه‌اش قرار دارم.