گنجور

شمارهٔ ۶۷ - نعت کامل جمالی که سر ناخنی از حسنش یک بدر را دو هلال گردانید، صلی الله علیه و آله و سلم

محمد کایت نورست رویش
سواد روشن و اللیل، مویش
گرامی نازنین حضرت پاک
کزو نازند هم انجم هم افلاک
چو نور پاکش اول مشعل افروخت
مه و خورشید شمع خویش از آن سوخت
هم از معشوق و عاشق نیست تمییز
محب صانع و محبوب او نیز
به قلب عرش گشته مسند آر ای
به عرش قلب رایت کرده بر پای
بشر دری دریای وجودش
جهان یک قطره از باران جودش
زهی امی، نظر بر لوح بازش
قلم سر گشته در سودای رازش
حریم الله ز محمودی مقامش
ید الله دستگاه احترامش
گهی همخوان مسکینان به قوتی
گهی مهمان بغار عنکبوتی
به عون امت مسکین و محتاج
شفاعت را به بالا کرده معراج

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

محمد کایت نورست رویش
سواد روشن و اللیل، مویش
هوش مصنوعی: محمد، چهره‌اش با نور و روشنایی درخشان است و موهایش شباهت به تاریکی شب دارد.
گرامی نازنین حضرت پاک
کزو نازند هم انجم هم افلاک
هوش مصنوعی: این بیت به معرفی شخصیتی بزرگ و باارزش اشاره دارد که مقام و جایگاه او آن‌قدر والاست که ستارگان و آسمان‌ها هم به خاطر او افتخار می‌کنند و ناز می‌کنند. به نوعی، این شخص از دید دیگران بسیار محترم و عزیز است.
چو نور پاکش اول مشعل افروخت
مه و خورشید شمع خویش از آن سوخت
هوش مصنوعی: زمانی که نور خالص او اولین شعله را روشن کرد، ماه و خورشید شمع وجود خود را از آن نور برداشتند.
هم از معشوق و عاشق نیست تمییز
محب صانع و محبوب او نیز
هوش مصنوعی: عاشق و معشوق از یکدیگر قابل تمایز نیستند، زیرا محبت بین آنها به گونه‌ای است که صانع و محبوب نیز از هم تفکیک نمی‌شوند.
به قلب عرش گشته مسند آر ای
به عرش قلب رایت کرده بر پای
هوش مصنوعی: به قلب عرش، مقام و منزلت خود را قرار ده و پرچمت را بر فراز قلب عرش برافراشته کن.
بشر دری دریای وجودش
جهان یک قطره از باران جودش
هوش مصنوعی: انسان مانند دریا است که درونش عمق و وسعتی عظیم وجود دارد، اما جهان تنها یک قطره از بخش بخش وجودش است که به دیگران می‌رسد. بخشندگی و سخاوت او همچون بارانی است که فقط بخش کوچکی از آن به دیگران می‌رسد.
زهی امی، نظر بر لوح بازش
قلم سر گشته در سودای رازش
هوش مصنوعی: این بیت به زیبایی و شگفتی هنر قلم و نویسندگی اشاره دارد. شاعر با شگفتی به لوحی که پر از رازها و اسرار است نگاه می‌کند و به دنیای خیال پردازی و اندیشه‌های عمیق خود می‌پردازد. در واقع، تصویر قلمی که در این لوح رقص می‌کند، نمادی از خلاقیت و پرواز ذهن به سوی ایده‌ها و معانی نهفته است.
حریم الله ز محمودی مقامش
ید الله دستگاه احترامش
هوش مصنوعی: حریم خداوند به واسطه مقام محمود (شخصیتی برجسته) احترام و ارادت خاصی دارد و قدرت خداوند در این جایگاه مشهود است.
گهی همخوان مسکینان به قوتی
گهی مهمان بغار عنکبوتی
هوش مصنوعی: گاهی مانند یک آدم نیازمند برای به دست آوردن قوت و معیشت تلاش می‌کنم و گاهی هم مانند مهمانی در خانه‌ای که پر از تار عنکبوت است، به سر می‌برم.
به عون امت مسکین و محتاج
شفاعت را به بالا کرده معراج
هوش مصنوعی: برای کمک به امت نیازمند و بی‌پناه، شفاعت را به عرش برده و مقام بلندی بخشیده است.

حاشیه ها

1395/02/04 11:05
سیدرضا شاکری

در بیت شماره 6 حرف ربط از جا افتاده است
بشد درّی ز دریای وجودش