شمارهٔ ۷۰۵
مست من باز جدایی ز سر آغاز نهاد
راه خلقی زد و تهمت به سر ناز نهاد
خلق دیوانه شد آن لحظه که از رعنایی
کله کژ به سر سرو سرافراز نهاد
مست شد ده دل و در راه برآمد صد جان
در خرامش چو برآورد قدم، باز نهاد
ای عفاالله ز پی کشتن ما در چشمت
حسن خاصیت شمشیر سرانداز نهاد
ناله ام نیست خوش، اما ز نی سوخته پرس
عشق ذوقی که درین نغمه ناساز نهاد
هر طرف سوخته ای چند به خاک افتاده است
شمع خود سوزش پروانه چه آغاز نهاد؟
ای بسا خواجه مقامر که ز بعد مردن
سر به شاگردی آن چشم دغاباز نهاد
بو که خسرو سخنی بشنود از تو هر شب
زیر دیوار تو صد گوش به آواز نهاد
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
مست من باز جدایی ز سر آغاز نهاد
راه خلقی زد و تهمت به سر ناز نهاد
هوش مصنوعی: مست من دوباره جدایی را شروع کرد و در مسیر مردم گام برداشت و به من تهمت زد.
خلق دیوانه شد آن لحظه که از رعنایی
کله کژ به سر سرو سرافراز نهاد
هوش مصنوعی: مردم در آن لحظه دیوانه و شگفتزده شدند که زیبایی با آن چهره خاص و غیرعادی، تاجی بر سر مجسمهای بلند و باشکوه گذاشت.
مست شد ده دل و در راه برآمد صد جان
در خرامش چو برآورد قدم، باز نهاد
هوش مصنوعی: دلها شاد و سرشار از شوق شدند و وقتی او در راه راهی شد، جانهای بسیاری به خاطر زیباییهای او به حرکت درآمدند. هر بار که قدمی برداشت، دوباره حسی نو در دلها ایجاد کرد.
ای عفاالله ز پی کشتن ما در چشمت
حسن خاصیت شمشیر سرانداز نهاد
هوش مصنوعی: ای خداوند، به خاطر زیبایی و جاذبه چشمانت ما را از بین میبری، مانند بلایی که شمشیر بر سر میآورد.
ناله ام نیست خوش، اما ز نی سوخته پرس
عشق ذوقی که درین نغمه ناساز نهاد
هوش مصنوعی: صدای من خوشایند نیست، اما از نی سوخته بپرس درباره عشق و احساسی که در این نغمه ناهماهنگ گنجانده شده است.
هر طرف سوخته ای چند به خاک افتاده است
شمع خود سوزش پروانه چه آغاز نهاد؟
هوش مصنوعی: شمعهایی در گوشه و کنار وجود دارند که به دلیل سوختن، خاک را فرا گرفتهاند. حالا این سؤال پیش میآید که پروانهای که خودش را به خاطر شمع سوزانده، چه شروعی داشته است؟
ای بسا خواجه مقامر که ز بعد مردن
سر به شاگردی آن چشم دغاباز نهاد
هوش مصنوعی: بسیاری از کسانی که در زندگی خود به مقام و منزلت دست یافتهاند، بعد از مرگشان به شاگردی و یادگیری دل میسپرند و تحت تأثیر چشمان زیبا و سحرآمیز دیگران قرار میگیرند.
بو که خسرو سخنی بشنود از تو هر شب
زیر دیوار تو صد گوش به آواز نهاد
هوش مصنوعی: جایی که خسرو هر شب صدای تو را میشنود، زیر دیوار تو، گوشهای زیادی به آواز تو توجه میکنند.

امیرخسرو دهلوی