شمارهٔ ۴۰۶
ای داشته به سر ز رعونت کلاه کج
سر کج مکن که کج بودش جایگاه کج
سیلی باد بین که چسان افگند به خاک
غنچه که می نهد دو سه روزی کلاه کج
از چشم راست بین همه را، کز کژی بود
کردن به مردمان ز تکبر نگاه کج
در نیک کوش کت بد و نیک ار به طینت است
کز خاک راست است بر آید گیاه کج
گمراهیت به بادیه های کج افگند
تو راه راست گیر و رو، ار هست راه کج
دنیا به عهد تو نشود بر مراد تو
کز زور دست تشنه نشد راه چاه کج
خسرو حساب خویش ترا داد راست پند
تو خواه راست دان سخنش را و خواه کج
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ای داشته به سر ز رعونت کلاه کج
سر کج مکن که کج بودش جایگاه کج
هوش مصنوعی: ای کسی که به خاطر افتخاراتت مغروری، زیبا به نظر نمیرسد که خود را با کجرفتاریهایت بزرگ نشان دهی، چرا که جایگاه تو نیز در همین کجرفتاریهاست.
سیلی باد بین که چسان افگند به خاک
غنچه که می نهد دو سه روزی کلاه کج
هوش مصنوعی: باد را ببین که چگونه غنچهای را که فقط چند روز بر خاک نشسته است، به زمین میکوبد و کلاهش را کج میکند.
از چشم راست بین همه را، کز کژی بود
کردن به مردمان ز تکبر نگاه کج
هوش مصنوعی: با نگاه صحیح و مستقیم به دیگران بنگر، زیرا که نگاهی کج و از روی خودبزرگ بینی، باعث تصورات نادرست و برداشتهای نادرست درباره انسانها میشود.
در نیک کوش کت بد و نیک ار به طینت است
کز خاک راست است بر آید گیاه کج
هوش مصنوعی: در تلاش برای خوب بودن، اگر ذات کسی بد باشد، نتیجه تغییر نمیکند؛ مانند اینکه از خاکی کج نمیتوان گیاهی راست و سالم برداشت.
گمراهیت به بادیه های کج افگند
تو راه راست گیر و رو، ار هست راه کج
هوش مصنوعی: اگر در مسیر زندگی دچار سردرگمی و انحراف شدی، سعی کن راه درست را پیدا کنی و به آن حرکت کنی، حتی اگر اطراف تو مسیرهای نادرست وجود داشته باشد.
دنیا به عهد تو نشود بر مراد تو
کز زور دست تشنه نشد راه چاه کج
هوش مصنوعی: دنیا به خواستههای تو پاسخ نخواهد داد، زیرا اگر ما به طرز نادرستی تلاش کنیم، نتیجه نخواهیم گرفت.
خسرو حساب خویش ترا داد راست پند
تو خواه راست دان سخنش را و خواه کج
هوش مصنوعی: خسرو به تو گفت که باید حساب کار خودت را درست تنظیم کنی. اگر پند او را دقیق و درست بپذیری، سخنش را به درستی خواهی فهمید و اگر هم به نوعی منحرف از معنا شود، باز هم از عمق کلامش چیزی یاد خواهی گرفت.

امیرخسرو دهلوی