امیرخسرو دهلویشمارهٔ ۱۶۹۵
امشب، ای باد، یکی جانب آن بستان شو
سر آن زلف پریشان کن و مشک افشان شو
من که زان بوی شوم کشته و خواهی بروم
از پی بوی دگر جانب آن بستان شو
چون شدی، ای دل بدخو، که نمودت این راه
که بر آن سرکش خودکامه و بی سامان شو؟
تشنه خون دل ماست دو چشم مستت
هر دم، ای دیده من، ساقی آن مستان شو
صنما، رفت چو جانم به غمت لطفی کن
تا شوم زنده ز سر، هم تو درین تن جان شو
همه در مجلس شاهان نتوان خورد کباب
یکی شبی بر جگر سوخته هم مهمان شو
آرزو دارم کامی ز لبت یک روزی
تا مگر گویی که غارتگر خوزستان شو
رکن دین آصف ثانی حسن آن کش به دعا
آسمان گفت که فرمان ده چار ارکان شو
گر همی خواهی در دیده کشندت خوبان
گفت خسروست که خاک در خسرو خان شو
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
امشب، ای باد، یکی جانب آن بستان شو
سر آن زلف پریشان کن و مشک افشان شو
هوش مصنوعی: امشب، ای باد، به سوی آن باغ برو و بگذار موهای پریشان او را به هم بریزی و عطرش را پراکنده کنی.
من که زان بوی شوم کشته و خواهی بروم
از پی بوی دگر جانب آن بستان شو
هوش مصنوعی: من که از این عطر ناخوشایند جانم در حال نابودی است، اگر بخواهی، به دنبال عطر دیگری بروم و به سمت آن باغ بروم.
چون شدی، ای دل بدخو، که نمودت این راه
که بر آن سرکش خودکامه و بی سامان شو؟
هوش مصنوعی: ای دل بدخواه، چه زمان چنین شدی که این مسیر را برای خود انتخاب کردی، در حالی که همچون فردی سرکش و بی‌نظم در آن حرکت می‌کنی؟
تشنه خون دل ماست دو چشم مستت
هر دم، ای دیده من، ساقی آن مستان شو
هوش مصنوعی: چشمان پر از شهوت تو دائم خواهان خون دل ما هستند. ای دیده من، بی‌زحمت، به آن میگساران بپیوند.
صنما، رفت چو جانم به غمت لطفی کن
تا شوم زنده ز سر، هم تو درین تن جان شو
هوش مصنوعی: ای محبوب، وقتی که جانم به خاطر غم تو رفته است، لطفی کن تا دوباره زنده شوم و تو هم در این بدن به عنوان جان من حضور داشته باشی.
همه در مجلس شاهان نتوان خورد کباب
یکی شبی بر جگر سوخته هم مهمان شو
هوش مصنوعی: همه نمی‌توانند در محافل بزرگ و فاخر مهمانی‌های سلطنتی شرکت کنند، اما شخصی که دل شکسته و درد کشیده دارد، می‌تواند یک شب در کنار دیگران، حتی در شرایطی که کمتر کسی به او توجه می‌کند، مهمان شود.
آرزو دارم کامی ز لبت یک روزی
تا مگر گویی که غارتگر خوزستان شو
هوش مصنوعی: آرزو دارم به یک روزی از لبت طعمی بچشم، شاید بگویی که به سرقت خوزستان برویم.
رکن دین آصف ثانی حسن آن کش به دعا
آسمان گفت که فرمان ده چار ارکان شو
هوش مصنوعی: در این بیت به ویژگی‌های آصف ثانی و نقش او در دین اشاره می‌شود. او با دعا و خواهش از آسمان، به نوعی خواسته‌ای را مطرح می‌کند که بر اساس آن، خداوند به او فرمان می‌دهد تا چهار رکن اصلی را برپا کند. در واقع، این بیان نشان‌دهنده اهمیتی است که دعا و ارتباط با خداوند در تحقق امور بزرگ دارد.
گر همی خواهی در دیده کشندت خوبان
گفت خسروست که خاک در خسرو خان شو
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی که زیبایی‌ها تو را به خود جلب کنند، بدان که خسرو (شاه خوبان) می‌گوید: در حضور خسرو، باید humble و خاکی باشی.