گنجور

شمارهٔ ۱۵۵۲

صبح دولت می دمد یا خود رخ جانانست این
بوی گل می آید این یا بوی آن بستانست این
دیدم از خنده نمک ریزانش، گفتم «برکه باز»
هم به خنده گفت «بهر سینه بریانست این »
ز آب چشم من گیاه مهر می روید مدام
بنگر، ای نامهربان، تا چه عجب بارانست این
جانم از هجران برون رفته ست و می بینم ترا
دل گواهی می دهد با من که اینک آنست این
هر که دید آن صفحه رخسار، خواند الحمد و گفت
الله الله آیتی از رحمت یزدانست این
رکن حق والای دین کاختر به تعظیم تمام
پاش می بوسد گهی، دستوری سلطانست این
دی رسیده ارغنون عشرت شادی به دست
داد خسرو را که خدمتگار خسرو خانست این

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

صبح دولت می دمد یا خود رخ جانانست این
بوی گل می آید این یا بوی آن بستانست این
هوش مصنوعی: در صبح، آیا این نشانه‌ی خوشبختی است یا اینکه خود چهره‌ی معشوق درخشان شده است؟ بوی گل می‌رسد، آیا این عطر متعلق به گل‌هاست یا اینکه بویی از آن باغ زیباست؟
دیدم از خنده نمک ریزانش، گفتم «برکه باز»
هم به خنده گفت «بهر سینه بریانست این »
هوش مصنوعی: وقتی از خنده او که مانند نمک پاشی بود، تماشا کردم، به او گفتم که این برکه (آب) دوباره باز شده است و او هم به شوخی پاسخ داد که برای سینه در حال سوختن مناسب است.
ز آب چشم من گیاه مهر می روید مدام
بنگر، ای نامهربان، تا چه عجب بارانست این
هوش مصنوعی: از اشک‌های من محبت و عشق همیشه در حال جوانه زدن است. ای بی‌محبت، نگاه کن که این چه شگفتی است، گویی باران می‌بارد.
جانم از هجران برون رفته ست و می بینم ترا
دل گواهی می دهد با من که اینک آنست این
هوش مصنوعی: روح من از دوری تو رنجیده و بی‌تاب است و هم‌اکنون شواهدی در دل دارم که نشان می‌دهد تو در کنار منی.
هر که دید آن صفحه رخسار، خواند الحمد و گفت
الله الله آیتی از رحمت یزدانست این
هوش مصنوعی: هر کس که آن چهره زیبا را ببیند، به ستایش خداوند می‌پردازد و می‌گوید که این چهره نشانی از رحمت الهی است.
رکن حق والای دین کاختر به تعظیم تمام
پاش می بوسد گهی، دستوری سلطانست این
هوش مصنوعی: در این بیت به اهمیت و مقام بالای دین اشاره می‌شود که به عنوان رکن اصلی و بنیادین در نظر گرفته شده است. شخصی که در اینجا به تصویر کشیده شده، با احترام و ارادت تمام به این مقام نزدیک می‌شود و حتی نشان از تعظیم و احترام‌گذاری او به این رکن را می‌توان مشاهده کرد. این عمل او به نوعی نشان‌دهنده‌ی تأسیس و پیروی از دستورات و هدایت‌های مقدس می‌باشد.
دی رسیده ارغنون عشرت شادی به دست
داد خسرو را که خدمتگار خسرو خانست این
هوش مصنوعی: در اینجا گفته می‌شود که روزی شاد و خوشی برای خسرو فرارسیده و او از شنیدن نوای دلنشین و شادی‌بخش لذت می‌برد، همچنین اشاره می‌شود که آن که در خدمت اوست، خدمتگزار خسروخان است. این خدمتگزار به نوعی خوشحالی و شادی را به خسرو منتقل کرده است.