گنجور

شمارهٔ ۸۴۹

دل که میرفت ز خود چون نرود باز چنین
چشم و ابروی ترا شیوه چنان ناز چنین
من بیدل چو زرم با توز اخلاص درون
قلب چون نیست مرا این همه مگذار چنین
نیر خاکی نبود رسم که دور اندازند
خاکیم من ز خودم دور مینداز چنین
واعظ آن گوش که پند تو شنیدی همه وقت
شد ز فریاد تو کر بر مکش آواز چنین
چون شوی قاصد جانها بنه از من بنیاد
تا برآید همه کارت بکن آغاز چنین
همدمی هاست به آن غمزه دل پرخون را
کس نشد همدم و همراز به غماز چنین
گفته جای تو بر خاک در ماست کمال
آن محل نیست گدا را مکن اعزاز چنین

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: سید جابر موسوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دل که میرفت ز خود چون نرود باز چنین
چشم و ابروی ترا شیوه چنان ناز چنین
هوش مصنوعی: وقتی دل از خود جدا می‌شود، چگونه می‌تواند دوباره برگردد؟ این در حالی است که چشمان و ابروهای تو به قدری زیبا و فریبنده‌اند که دل را بیشتر به خود جذب می‌کنند.
من بیدل چو زرم با توز اخلاص درون
قلب چون نیست مرا این همه مگذار چنین
هوش مصنوعی: من، بیدل، با تو با اخلاص و صداقت هستم، اما درون قلبم چیزی نیست که اینقدر مرا رها کنی.
نیر خاکی نبود رسم که دور اندازند
خاکیم من ز خودم دور مینداز چنین
هوش مصنوعی: خاکی بودن من سبب نمی‌شود که دورم بیندازند. من از خودم دور نشوم، این‌گونه رفتار نکن.
واعظ آن گوش که پند تو شنیدی همه وقت
شد ز فریاد تو کر بر مکش آواز چنین
هوش مصنوعی: وعاظ، کسی که بارها و بارها از تو نصیحت شنیده و به آن توجه نکرده است، دیگر نیازی به صدای تو ندارد. پس از این، دیگر با این صدا آواز نکن.
چون شوی قاصد جانها بنه از من بنیاد
تا برآید همه کارت بکن آغاز چنین
هوش مصنوعی: وقتی که به عنوان پیام‌آور زندگی‌ها عمل کنی، نخستین کار را از من بگیر تا بتوانی همه امور خود را به خوبی آغاز کنی.
همدمی هاست به آن غمزه دل پرخون را
کس نشد همدم و همراز به غماز چنین
هوش مصنوعی: دوستان و همرازانی که دلشان پر از غم و درد است، هیچ‌کس نیست که در این غم و اندوه با او شریک شود و احساساتش را درک کند.
گفته جای تو بر خاک در ماست کمال
آن محل نیست گدا را مکن اعزاز چنین
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره شده که جایگاه حقیقی و ارزشمند آن‌قدر والا و افتخارآمیز است که نمی‌توان آن را در زمین قرار داد. بنابراین، اگر کسی در مقام گدا باشد، نباید به او چنین احترام و اعتباری داده شود. به عبارتی دیگر، برای کسانی که از لحاظ روحی و معنوی در سطح پایین‌تری هستند، نباید مقام و عظمت نسبت داد که برازنده آن‌ها نیست.