گنجور

شمارهٔ ۶۱۷

ساقی به می بر افروز امشب چراغ مجلس
خلوت بساز خالی از زاهد موسوس
زاهد ز دیده تر منبر نشین و خشکی
پیوسته هر دو با هم گویند رطب و با بس
بار رهست دفتر دستار نیز بر سر
ما را سبق شد اینها از مفتی و مدرس
تا خشک و تر نسوزی منشین به دلفروزان
پروانه سوخت آنگه با شمع شد مجالس
تا خولیای وصلش افتاده در سر ما
همچون خیال گنج است اندر دماغ مفلس
زلفی چو شست داری باری بگیر عقدش
تا دل بری به انگشت از دست صد مهندس
چون گوش خود دهانت کردی کمال پر در
این گفته گر شنیدی سلطان ابوالفوارس

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: سید جابر موسوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ساقی به می بر افروز امشب چراغ مجلس
خلوت بساز خالی از زاهد موسوس
هوش مصنوعی: ای ساقی، امشب شراب را بیاور و چراغی برای این مجلس خصوصی روشن کن، تا محفل از حضور عابدان وسواسی خالی باشد.
زاهد ز دیده تر منبر نشین و خشکی
پیوسته هر دو با هم گویند رطب و با بس
هوش مصنوعی: زاهد، کسی که در بالای منبر نشسته و در مورد مسائل مذهبی سخن می‌گوید، از دید من، در حالتی خشک و بی‌روح قرار دارد، در حالی که همواره می‌توان میوه‌های شیرین و خوشمزه‌ای مانند رطب را بیان کرد که نشان‌دهنده زیبایی و لطافت زندگی است.
بار رهست دفتر دستار نیز بر سر
ما را سبق شد اینها از مفتی و مدرس
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره به این است که با وجود تمام تلاش‌ها و تحصیلاتی که در زمینه‌های دینی داشته‌ایم، هنوز گاهی اوقات بر سر ما بار گذشته و اشتباهات سنگینی قرار دارد که ناشی از عالمان و معلمان است. به نوعی، فرد در حال تأمل در تأثیرات و مشکلاتی است که از یادگیری و آموزش‌های نادرست به وجود آمده است.
تا خشک و تر نسوزی منشین به دلفروزان
پروانه سوخت آنگه با شمع شد مجالس
هوش مصنوعی: تا زمانی که نه آتش بگیری و نه آرام بگیری، در محفل‌های شاد و دل‌انگیز لزومی به نشستن نیست. پس از آنکه پروانه‌ها سوختند و زمانه تیره شد، در کنار شمع، مجالس روشن می‌شوند.
تا خولیای وصلش افتاده در سر ما
همچون خیال گنج است اندر دماغ مفلس
هوش مصنوعی: در خیالم وجود آن یار مثل گنجی با ارزش نشسته که هر لحظه به آن فکر می‌کنم، اما من قادر به رسیدن به آن نیستم.
زلفی چو شست داری باری بگیر عقدش
تا دل بری به انگشت از دست صد مهندس
هوش مصنوعی: اگر زلفی مانند شست داری، آن را بگیر و عقدش را ببند تا دل را به انگشت خود از دست مهندسان زیادی درآوری.
چون گوش خود دهانت کردی کمال پر در
این گفته گر شنیدی سلطان ابوالفوارس
هوش مصنوعی: وقتی که گوش دادن را به دهان خود واگذار کردی، به اوج کمال در این سخن رسیدی. اگر این را دریافت کرده باشی، می‌توانی به مقام سلطنت و قدرت نزدیک شوی.