گنجور

شمارهٔ ۲۰

چشمت به غمزه کشت من بیگناه را
خود زلف را چه گویم و خال سیاه را
با آه و روی زرد ز خالت شدیم دور
باد آمد و ز دانه جدا کرد کاه را
مردم ز مه حساب گرفتند سالها
نگرفت در حساب جمال تو ماه را
جوهر که قیمتی است کشندش به احتیاط
من هم به دیده می کشم آن خاک راه را
از همت گدای تو باشد فرو هنوز
بی عرش اگر کشند شهان بارگاه را
سلطان حسن گو سوی دلها نظر گمار
ملک آن اوست کو بنوازد سپاه را
نام کمال خواجه که درویش خوانده ای
درویش خوانده ای به غلط پادشاه را

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: سید جابر موسوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چشمت به غمزه کشت من بیگناه را
خود زلف را چه گویم و خال سیاه را
هوش مصنوعی: چشمانت با ناز و غمزه‌ات قلب بی‌گناه مرا مجذوب کرده است. حالا درباره موهایت چه بگویم و آن نقطه سیاه روی گونه‌ات؟
با آه و روی زرد ز خالت شدیم دور
باد آمد و ز دانه جدا کرد کاه را
هوش مصنوعی: با ناله و چهره‌ای رنگ‌پریده از تو فاصله گرفتیم. باد آمد و دانه‌ها را از کاه جدا کرد.
مردم ز مه حساب گرفتند سالها
نگرفت در حساب جمال تو ماه را
هوش مصنوعی: مردم سال‌ها به زیبایی و چهره‌ی تو توجه کردند و حساب کردند، اما هرگز به زیبایی ماه توجه نکردند.
جوهر که قیمتی است کشندش به احتیاط
من هم به دیده می کشم آن خاک راه را
هوش مصنوعی: چون جوهری را که ارزشمند است، با احتیاط حمل می‌کنند، من هم با دقت و احتیاط به خاکی که در مسیرم قرار دارد، توجه می‌کنم.
از همت گدای تو باشد فرو هنوز
بی عرش اگر کشند شهان بارگاه را
هوش مصنوعی: اگر کسی با اراده و تلاش خود بخواهد، حتی اگر در پایین‌ترین سطح اجتماعی باشد، می‌تواند به اهداف بزرگ دست یابد. حتی اگر شاهان و افراد قدرتمند هم نتوانند، همت و اراده او می‌تواند سبب پیشرفت و موفقیتش شود.
سلطان حسن گو سوی دلها نظر گمار
ملک آن اوست کو بنوازد سپاه را
هوش مصنوعی: سلطان حسن، به دل‌ها توجه کن، زیرا آن کسی که قدرت بر نوازش سپاه را دارد، ملک توست.
نام کمال خواجه که درویش خوانده ای
درویش خوانده ای به غلط پادشاه را
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که کسی که به یک فرد معروف یا با کمال لقب درویش می‌دهد، در واقع به اشتباه او را درویش نامیده است، زیرا این شخص ممکن است پادشاه یا دارای مقام و منزلت بالایی باشد. به بیان دیگر، ظاهراً شخص مورد نظر دارای ویژگی‌هایی است که لایق عنوان درویش نیست و باید به مقام واقعی‌اش توجه شود.