گنجور

شمارهٔ ۱۰۰۶

چرا به تحفه دردم همیشه ننوازی
به ناز و شیوه نسوزی مرا و نگدازی
خس توایم همه کار خس چه باشد سوز
تو آتشی و توانی که کار ما سازی
به دست نیغ تو کار جراحت دل ریش
مام نا شده خواهم که از سر آغازی
به زیر پا شکند هرچه افتد این عجیبست
که بشکند دلم از زیر پا نیندازی
نبرد دست به زلفت صبا به بازی نیز
حریف زیر برست و نمی‌خورد بازی
اگر چه سرور بستان صنوبر آمد و سرو
ترا رسد بسر سروران سرافرازی
کمال باز گزیدی هوای قامت بار
بدت میاد که مرغ بلند پروازی

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: سید جابر موسوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چرا به تحفه دردم همیشه ننوازی
به ناز و شیوه نسوزی مرا و نگدازی
هوش مصنوعی: چرا همیشه به من یاری نمی‌رسانی و با زیبایی و ناز خود، باعث آزارم نمی‌شوی و نمی‌زاری؟
خس توایم همه کار خس چه باشد سوز
تو آتشی و توانی که کار ما سازی
هوش مصنوعی: من در کنار تو به عشق و محبت زندگی می‌کنم. تو شعله‌ای هستی که وجود من را گرم می‌کند و تنها تو می‌توانی سرنوشت و مشغله‌های من را شکل دهی.
به دست نیغ تو کار جراحت دل ریش
مام نا شده خواهم که از سر آغازی
هوش مصنوعی: این بیت به بیان حسرت و دلتنگی اشاره دارد. شاعر می‌گوید که از تو انتظار دارد کاری برای ترمیم زخم‌های دلش انجام دهد، و می‌خواهد که این شروع تازه‌ای برای او باشد. به نوعی، آرزو دارد که بتواند از درد و رنج‌های گذشته عبور کند و دوباره زندگی را از سر بگیرد.
به زیر پا شکند هرچه افتد این عجیبست
که بشکند دلم از زیر پا نیندازی
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که هر چیزی که زیر پا قرار می‌گیرد، ممکن است بشکند و دچار آسیب شود، اما شکستن دل بسیار عجیب‌تر است چرا که نمی‌توان آن را به سادگی زیر پا نهاد یا نادیده گرفت. در واقع، دل از آن نوع آسیب‌ها نمی‌تواند به آسانی بازیچه قرار بگیرد.
نبرد دست به زلفت صبا به بازی نیز
حریف زیر برست و نمی‌خورد بازی
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به زیبایی و دلربایی معشوق اشاره می‌کند، که حتی نسیم صبحگاهی نیز نمی‌تواند با زلف‌های او به بازی بپردازد. در واقع، معشوق آن‌قدر جذاب و دلربا است که هیچ‌کس و هیچ چیزی قادر به رقابت با او نیست و تلاش‌ها و بازی‌ها در برابر او شکست می‌خورد.
اگر چه سرور بستان صنوبر آمد و سرو
ترا رسد بسر سروران سرافرازی
هوش مصنوعی: اگرچه درختان بلند و زیبا به باغ آمده‌اند، اما تو هنوز به مقام والای خود برسید و از آن‌ها برتری بیابی.
کمال باز گزیدی هوای قامت بار
بدت میاد که مرغ بلند پروازی
هوش مصنوعی: هنگامی که تو در دل خود آرزوهای بزرگ و آسمانی داری، به نظر می‌رسد که توانایی و استعدادهایی در تو نهفته است که باید به آن‌ها توجه کنی. تمایل به بلندی و عروج باید با احساسات و روحیات تو هم‌راستا شود.