گنجور

رباعی شمارهٔ ۱۷۵

گر دست دهد ز مغز گندم، نانی
وز مِی دو منی ز گوسفندی، رانی
با لاله‌رخی و گوشهٔ بستانی
عیشی بود آن، نه حد هر سلطانی

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی)
قالب شعری: رباعی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گر دست دهد ز مغز گندم، نانی
وز مِی دو منی ز گوسفندی، رانی
هوش مصنوعی: اگر از دانه‌های گندم نانی به دست بیاید، و از دو من می، گرانی بیش از یک گوسفند فراهم آید.
با لاله‌رخی و گوشهٔ بستانی
عیشی بود آن، نه حد هر سلطانی
هوش مصنوعی: در گوشهٔ باغ، با چهره‌ای زیبا لحظاتی دل‌انگیز و خوش را تجربه می‌کردم، که این لذت هیچ ارتباطی به مقام و قدرت دیگران نداشت.

خوانش ها

رباعی شمارهٔ ۱۷۵ به خوانش داوود ملک زاده
رباعی شمارهٔ ۱۷۵ به خوانش زهرا بهمنی
رباعی شمارهٔ ۱۷۵ به خوانش نازنین بازیان
رباعی شمارهٔ ۱۷۵ به خوانش علی قلندری

حاشیه ها

1392/02/04 01:05
امین کیخا

از گوشه واژه همگوشه را داریم یعنی مساوی و در واقع وقتی دو شکل هندسی گوشه های مساوی داشته باشند با هم مساویند در شاهنامه به کار رفته است

1392/02/07 21:05
امین کیخا

حمید رضا جان راستش را بخواهید خیام خیلی شهامت داشته به کمتر از اینها هزارها مرگ ارزان خوانده شدند جرات در سرودن را باید ستود . کتابی جناب دینانی به نام دفتر عقل و ایت عشق دارد که در ان خیام را خردمندانه نقد می کند و می سنگد ، در واقع ازاد اندیشی خیام را باید گردن نهاد همین حالا فقط بیانگار کسی سخن از باده به میان اورد تا خود چه بر سرش خواهد امد ، کامرانی با مهرویان و خوشخوری و خوشنوشی بماند، درود به تو حمید رضای بزرگوار

1392/02/07 23:05
امین کیخا

جناب حمید رضا اما حکایت همگوشه ان کار من نیست که در شاهنامه امده است برای اینکه دقت این کهینه اشکار گردد شعر و محل ان را برایت ان می فرستم
ببخشید یکسر همه بر سپاه. جز از گنج قیصر نبد بهر شاه
کجا دیده بد رنج از گنج اوی. نه همگوشه بد گنج با رنج اوی
و اما محل ان جلد هفتم صفحه 245 و و بیت 467 می باشد

1392/02/07 23:05
امین کیخا

از شاهنامه چاپ آنستیتوی ملل اسیا

1394/01/10 02:04
بهرام مشهور

مصرع اوّل از بیت دوّم را اینگونه نیز نوشته اند :
وانگاه من و تو بنشسته در ویرانی

1394/04/14 15:07
پ ر

شهرت بیشتر خیام در جهان به خاطر حماقت مردم نیست بلکه به دلیل اینست که خیام سخنش را کوتاه و در حد فهم همه گفته . حتی حافظ و سعدی هم خیلی جا ها همان حرف های خیام را زده اند

1394/04/16 11:07
نیشابوری

دوستان همانطور که مشاهده میکنید کسانی که اسم خودشان را به اصطلاح الحق گذاشته اند و بر بزرگانی مثل خیام خرده میگیرند چگونه در این صفحه چهره اصلی خود را به نمایش گذاشته اند؟؟

1394/09/21 14:12
دیلمی

درود برخی دوستان خیلی بهشون فشار اومده حکیم شهرت جهانی دارند و با سخنان یاوه دانش خودشون رو به رخ میکشند افرین حال فرض کنید حکیم در وصف ولایت و امامت میسرود و خدا را ستوده و نوشابه سیاه براش وا میکرد انوقت باز هم همین سخنان در میان بود و جالبتر انکه اندیشمندان امریکا وغرب مشتی بیسواد هستند و درکی که اساتید دارند انها ندارند

1394/11/27 10:01
حسین کرمانشاهی

با سلام
به نظر بنده این رباعی خیام شباهت بسیاری از لحاظ معنایی با این بیت از حافظ دارد که می فرماید:
گل در بر و می بر کف و معشوق به کام است/
سلطان جهانم به چنین روز غلام است
پاینده باشید

1398/05/13 23:08
بهرام مشهور

جناب حسین کرمانشاهی نظرتان کاملاً درست است و اصولاً انگار همه شاعران بزرگ ایران دارای یک روح بوده اند

1399/11/24 02:01
حسن

ای کاش این اساطیت حاشیه نویس تمرکز بیشتری به معنانی اشعار حکیم ما پبردازند. و برداشت خودشان را از این اشعار نمایان فرمایند.

1399/12/10 20:03
حمید رضا۴

درود جناب ترکمان،
درست می فرمایید، شباهتهای فراوانی بین این دو رباعیست.
اما تفاوتهای بزرگی بین ذهنیت خیام و حافظ وجود دارد.
حافظ حتی در شادی و در کنجی، نمیتواند خود را از بند خشم و ناله رها کند.
خیام اما با ترسیمی از فضای باز و خوشبوی طبیعت و دیگر داده ها، می گوید برای شاد زیستن نیازی نیست که سلطان باشی،
و نه هرسلطانی توانایی لذت از این داده ها را دارد.
این دو نگاه متفاوت، در واقع تفاوت بین افسرده زیستن و شاد زیستن است.
شاد و پاینده باشید

1400/04/18 23:07
محمدزاده

لطفاً راهنمایی کنید .

در مصرع دوم "دو منی" چه معنایی دارد ؟

آیا "من" به معنای پیمانه است ؟

1403/04/27 22:06
تماشاگر راز

دو منی یعنی خود را از دیگران جدا دیدن یا به اصطلاح غرور بی جا که پس از نوشیدن شراب این حالت به انسان دست میده

1400/04/19 00:07
nabavar

گرامی محمدزاده!

گر دست دهد ز مغز گندم نانی      وز می دو منی ز گوسفندی رانی

من: واحد وزن است معادل ۳ کیلوگرم ” دو من “ معادل ۶ کیلو ست

آرزوی نان و گوشت و دو من شراب دارد به اضافه ی لاله رخی و گوشه بستانی

1400/12/16 09:03
سهراب Sohrab.Mortazavi@gmail.com

سلام

معنی دقیق مصرع ها را دوستان محبت میفرمایند بگویند

1400/12/16 18:03
رضا از کرمان

جناب مرتضوی سلام 

معنی رباعی چنان پیچیده نیست وناباور گرامی هم توضیح داده‌اند 

اگر  یک نان مرغوب  و کبابی از ران گوسفند با دو من شراب ناب با یک دلبر زیبارو در  باغی سرسبز واحتمالا در کنار جوی آب روان حاصل بشه برای من لذتی داره که هیچ پادشاهی اون رو درک نمیکنه ویاکم از پادشاهی  نیست.

شاد وخرم باشید

1401/05/29 11:07
احمد نیکو

گر دست دهد ز مغز گندم نانی

از می کدوی ز گوسفندی رانی

با ماهرخی نشسته در ویرانی

عیشی بود آن نه حدّ هر سلطانی 

1403/01/25 16:03
حسین دودی

فرش زیبایی،بافت تبریز، در موزه فرش ایران وجود دارد که این رباعی همراه با تصویری خیالی از خیام در کنار ماهرخی فرخنده روی، بر آن نقش گرفته که بسیار زیباست. 

 

1403/07/10 15:10
حبیب شاکر

سلام بر مهربانان 

گر نان و کباب و جام باشد در بر 

در باغ و لب جوی و کنار دلبر 

درد و غم و رنج دگران چون بینی 

عیشت بشود زایل و عمرت آخر 

سپاس از همه دوستان