گنجور

غزل شماره ۵۰

نشتر فولاد یا مژگان دلدار است این
نشات می یا نگاه چشم بیمار است این
ژاله بر گل یا خوی خجلت ز شرم روی دوست
یا عرق بر جبهه شوخ ستمکار است این
کلک مانی ریخت بر برگ سمن مشک ختن
یا خط نو سرزده از روی دلدار است این
شمس خاور بر سر سروسهی بگرفت جای
یا بلا یا خود همین بالا و رخسار است این
هست این یاقوت کان، یاقوت جان بیدلان
آب حیوان یا لب لعل شکر بار است این
قطره آب بقا یا رشحه چاه زنخ
سیب بستان ارم یا غبغب یار است این
کیست این کز نغمه جانکاه او دل می رود
خالد دلسوخته یا بلبل زار است این

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: سید جابر موسوی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

نشتر فولاد یا مژگان دلدار است این
نشات می یا نگاه چشم بیمار است این
هوش مصنوعی: این شعر به احساسات عمیق و پیچیده‌ای اشاره دارد که ناشی از عشق و زیبایی است. سخن از نوعی درد و شوق است که در نگاه دلدار و تاثیر آن بر دل بیمار ناشی می‌شود. مژگان دلبر همچون تیغی فولادی، بر دل عاشق اثر می‌گذارد و نگارنده به تأثیر شگفت‌انگیز می‌ اشاره می‌کند که گویی از نوشیدن می یا تماشای چهره محبوب به وجود می‌آید. این احساس ترکیبی از شادی و غم است که در عالم عشق وجود دارد.
ژاله بر گل یا خوی خجلت ز شرم روی دوست
یا عرق بر جبهه شوخ ستمکار است این
هوش مصنوعی: قطره‌های باران بر روی گل‌ها نشسته‌اند، یا اینکه خجالت به خاطر زیبایی روی معشوق، یا عرقی که بر پیشانی معشوق تندخو می‌نشیند، همه نشان‌دهنده احساسات و زیبایی‌های دل‌انگیز هستند.
کلک مانی ریخت بر برگ سمن مشک ختن
یا خط نو سرزده از روی دلدار است این
هوش مصنوعی: درخت سمن که خوشبو و زیباست، با رنگ و خطی که انگاری از دل محبوبم بر برگ‌هایش نقش بسته، به من الهام می‌دهد.
شمس خاور بر سر سروسهی بگرفت جای
یا بلا یا خود همین بالا و رخسار است این
هوش مصنوعی: خورشید شرق بر روی درخت سرو قرار گرفته است، آیا این به دلیل مقام و جایگاه اوست یا به خاطر زیبایی صورتش است؟
هست این یاقوت کان، یاقوت جان بیدلان
آب حیوان یا لب لعل شکر بار است این
هوش مصنوعی: این سنگ یاقوتی که در کان است، نماد جان دل‌باختگان می‌باشد و همچون آب حیات یا لب لعل شیرین است.
قطره آب بقا یا رشحه چاه زنخ
سیب بستان ارم یا غبغب یار است این
هوش مصنوعی: به قطره‌ای از آب که در آن روح بقا نهفته است، یا به حسی از چاه باغ سیب بهشت اشاره شده است. این نمایشگر زیبایی و جذابیت کسی است که در دل دارد.
کیست این کز نغمه جانکاه او دل می رود
خالد دلسوخته یا بلبل زار است این
هوش مصنوعی: کیست این شخص که با صدای دل‌نوازش، دل‌ها را می‌برد؟ آیا این صدای دل‌سوز از آن خالد دلسوخته است یا بلبلِ مظلوم؟