iهزاران آفرین برجان خواجو-

ایا وزن درست تشخیص داده شده؟

وزن به نظرم...فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن درسته

اینکه گویند که بر آب نهاده است جهان . .
بن طر بهتر میآید از (آنکه گویند . . . . .)
مطلبی هست لطفا راهنمایی فرمایید

در مورد بیت دوم غزل مطلبی هست که فکر کردم شاید ذکرش مفید باشه.
این مطلب مربوط به اعتقاد قدما در مورد جهان هستی میشه. عمدتاً در ادبیات ما این طور رایج هست که زمین رو بر شاخ گاو و گاو رو بر پشت ماهی و ماهی رو در آب متصور بودن. این موضوع در اساطیر غربی (مثل یونان) هم وجود داره. حتی علت زلزله رو هم در این میدونستن که زمین از یکی از شاخهای گاو به شاخ دیگه منتقل میشه.
البته باید ذکر کرد این اعتقاد وحی منزل نیست و گاهی دیده شده این عناصر تغییراتی داشتن. ولی عمدتاً به همین شکل وارد آثار ادبی شده.
مثال:
کرکس و شیر فلک طعمه خوران در مصاف / ماهی و گاو زمین لرزه کنان زیر بار (خاقانی)
چون زمین بر پشت گاو استاد راست / گاو بر ماهی و ماهی در هواست (عطار)
کوه برگیری به دریا درکشی / گاو و ماهی را به بالا برکشی (عطار) و ...
قابل ذکر هست که روایتی هم هست از امام صادق که زمین رو بر ماهی، ماهی رو در آب، آب رو بر صخره، صخره رو بر شاخ گاو، گاو رو بر خاک نمناک و خاک نمناک رو بر چیزی که دانشمندان از درک آن عاجز هستن معرفی کرده.
در بیت دوم خواجو میگه به اینکه میگن بنیاد زمین بر آب نهاده شده توجه نکن، چون بنیاد زمین بر باد است. منظورش هم فکر می کنم واضحه. به بی اعتباری و عدم ثبات وضعیت هستی اشاره می کنه، همون مفهومی که در کل غزل مورد نظر شاعر هست.
عذر میخوام پرحرفی کردم.

بر خوان نوروز در کنار سبزه و سنبل و...هم چنین آیینه ای می نهادند و بر روی آن تخم مرغی ،
می گفتند در لحظه تحویل سال ، زمانی که گاو
( گاو نخستین؟؟) خسته ، زمین را ازین شاخ به آن شاخ جابجا می کند ، مرغانه بر آیینه خواهد لغزید
و شگفتا می لغزید !! یا ما چنین میدیدیم.
و بر من ببخشایید ار ازین شاخ بدان شاخ پریدم.

بسیار خوشحالم که توضیح بند دوم شعر را خواندم "آنکه گویند که بر آب .‌‌.."
راستش تا کنون اینگونه برداشتی ژرف از سخن خواجو نداشتم.
عجب آدمهای با سوادی داریم، قدری حالت افتخار به من دست داد که پارسی زبانم.

آقای شمس الحق که خود را صاحب کرسی تدریس ادبیات پارسی در برخی دانشگاه های خارج هم می دانید لطفا مشخص کنید کجا حافظ چنین سخنی فرموده است که:
استاد سخن سعدیست نزد همه کس اما
دارد غزل حافظ طرز سخن خواجو
مشخص است مقامات ادبی شما را از همین جا می توان دریافت
اما بعد کلمه غول بار منفی زیادی دارد و لقب غول به خداوندگاران ادب پارس نشان از ...
بگذریم
شما که خدا را شکر ضاحب مقامات عالیه در ادبیات پارس هستید و سخن از هرجا که بشود صاحب نظرید و سفر کرده و بلکه واصل شده به آنجایید می توانستید از واژه هایی چون قله های شعر فارسی، خداوندگاران شعر فارسی یا ... استفاده کنید
تا مرد سخن نگته باشد
عیب و هنرش نهفته باشد
ایام عزت دوستان مستدام

حافظ در غزل با مطلع: بیا که قصر امل سخت سست بنیاد است/ بیار باده که بنیاد عمر بر باد است به استقبال این غزل خواجو رفته که در قسمت استقبالهای حافظ از خواجو در سایت نیومده. بیت: دل درین پیرزن عشوه گر دهر مبند/ کاین عروسیست که در عقد بسی دامادست رو حافظ به این شکل در همان غزل آورده: مجو درستی عهد از جهان سست نهاد/ که این عجوز عروس هزار دامادست

من این غزل خواجو را از جهت فخامت زبان کمتر از غزل حافظ نمیدانم آنجا که میفرماید" بیا که قصر امل سخت سست بنیاد است و.......

در مصاع :
خاک بغداد زخون خلفا میگرید
به بینیذ حرف خچند بار تکرار شده است . پس فقط خواجه نیست که استاد واج آوائی است

واقعا شعر زیبا و پر مفهومی است
هزار آفرین بر این طبع بلند

درود بر شعر پژوهان
وام گیری شاعران ار پیشینیان و معاصران پدیده ی آشکاری است اما در مورد حافظ سخن به گونه ای دیگر است. حافظ برای بروز شدت امانتداری می گوید
از
گفته ی کمال دلیلی بیاورم ....
که منظور کمال الدین اسماعیل اصفهانی از بنیانگذاران سبک شعر عراقی ست اما
انبوه استفاده اش از سعدی را
چه در باب وزن اشعار
چه برداشتن و به کاربردن در مطلع شعر
چه در متن
سکوتی عجیب را در پیش گرفته است.
دیدن کتاب بدعت ها و بدایع نیمایوشیج از مهدی اخوان ثالث هم با ارش است
بویژه در باب استفاده ی عجیب حافظ از اشعار ناصرالدین بخارایی
تا جایی که بیتی که بر مزار خواجه حافظ نوشته شده از ناصر بخارایی است فقط با تغییر قافبه ، از آن حافظ شده است.
درود بر همه شان.

این غزل خواجو،روایت گر حسّ درون او وبازتاب یک تجربه است. واقعا که معنی زندگی را نیک دریافته بود وبه احتمال زیاد این شعررا دردوره پختگی تجربی واواخر عمرش سروده است.دلنشین بودن کلام خواجو ازدل برآمدن سخنِ او است.مضمون نظری غزل همان چیزی است که گفته شد وبه روایت امام صادق هم اشاره کردند.مضمون(وچکیده ی)عملی یا بهتربگویم تجربی غزل بی وفایی وبی بنیادی روزگار است.پیام نهفته در این غزل دوچیز است که عرفا  وحکماوفلاسفه ی دیگر مثل خیّام بدان تصریح کرده اند.اول اینکه:فرصت را مغتنم بدان وااز زندگی لذّت ببر.دوم اینکه کسی را میازار به جایی وچیزی آسیب مزن.

دلنشین و پر مغز!

شعری کم نظیر است.