گنجور

شمارهٔ ۱۵۱

پیش عاقل نیاز چیست نماز
پیش عاشق نماز چیست نیاز
نغمه سازی بناله ی دلسوز
صبحدم می زد این غزل بر ساز
کای بدل پرده سوز شاهد روز
وی بجان پرده ساز مجلس راز
اگرت بر سرست سایه ی مهر
سایه ئی بر سر سپهر انداز
تا ترا عاقبت شود محمود
همچو محمود شو غلام ایاز
دل دیوانگی بمهر افروز
سر فرزانگی بعشق افراز
مشو از منعمان جاه اندوز
مشو از مفلسان چاه انداز
یا بیا در غم زمانه بسوز
یا برو با غم زمانه بساز
ترک این راه کن که نبود راست
دل بسوی عراق و رو بحجاز
اگرت ساز نیست سوز کجاست
ورت آواز هست کو آواز
خیز خواجو که مرغ گلشن دل
در سماعست و روح در پرواز
باز کن چشم جان که طائر قدس
نشود صید جز بدیده باز

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

پیش عاقل نیاز چیست نماز
پیش عاشق نماز چیست نیاز
هوش مصنوعی: در حضور فرد با درک و فهم بالا، نیازی به طلب و درخواست نیست؛ همان‌طور که در عشق و محبت، نیازی به عبادت و درخواست وجود ندارد.
نغمه سازی بناله ی دلسوز
صبحدم می زد این غزل بر ساز
هوش مصنوعی: در صبح زود، صدای دلنواز یک نغمه از دل یک دل‌سوز به گوش می‌رسید که این شعر را بر روی ساز می‌نواخت.
کای بدل پرده سوز شاهد روز
وی بجان پرده ساز مجلس راز
هوش مصنوعی: ای دوست، تو مانند یک پرده‌ای هستی که زیبایی‌های بصری را به حالت سوزناک درآورده‌ای. تو جانِ سازنده‌ی مجلس راز و اسرار هستی و در برابر دیده‌های دیگران، مظهر زیبایی و جذابیت هستی.
اگرت بر سرست سایه ی مهر
سایه ئی بر سر سپهر انداز
هوش مصنوعی: اگر بر تو سایه‌ای از مهر و محبت باشد، بتوانی سایه‌ای بر آسمان بیفکنی.
تا ترا عاقبت شود محمود
همچو محمود شو غلام ایاز
هوش مصنوعی: برای اینکه در نهایت به مقام و موقعیت محمود دست یابی، باید مانند غلام ایاز تلاش کنی و خود را برای این هدف آماده کنی.
دل دیوانگی بمهر افروز
سر فرزانگی بعشق افراز
هوش مصنوعی: دل دیوانه‌ای که به محبت می‌سوزد، به عشق با آگاهی و خرد می‌تپد.
مشو از منعمان جاه اندوز
مشو از مفلسان چاه انداز
هوش مصنوعی: به دنبال کسب مقام و ثروت از طریق کسانی نباش که خود را در جایگاه بالایی می‌بینند و همچنین از کسانی که فقیر و بی‌چاره‌اند دوری کن، زیرا این روند تو را به جایی نخواهد رساند.
یا بیا در غم زمانه بسوز
یا برو با غم زمانه بساز
هوش مصنوعی: یا بیایید در سختی‌های زندگی بسوزید، یا به زندگی ادامه دهید و با آن کنار بیایید.
ترک این راه کن که نبود راست
دل بسوی عراق و رو بحجاز
هوش مصنوعی: این مسیر را رها کن، زیرا دل پاکی در آن پیدا نمی‌شود. به سمت عراق نرو و به حجاز برو.
اگرت ساز نیست سوز کجاست
ورت آواز هست کو آواز
هوش مصنوعی: اگر ساز نمی‌زنی، پس آن سوز و عشق کجاست؟ و اگر صدایی داری، پس آن آواز کجاست؟
خیز خواجو که مرغ گلشن دل
در سماعست و روح در پرواز
هوش مصنوعی: بیدار شو خواجو، چرا که پرنده دل در باغ نشاط می‌رقصد و روح در حال پرواز است.
باز کن چشم جان که طائر قدس
نشود صید جز بدیده باز
هوش مصنوعی: چشمان جان خود را باز کن، زیرا پرنده عالی و مقدس تنها به وسیلهٔ دیدگاه باز و صاف، قابل دسترسی است.