گنجور

شمارهٔ ۱۰۹

عاقلان کی دل بدست زلف دلداران دهند
نقره داران چون نشان زر بطرّاران دهند
مگذر از یاران که در هنگام کار افتادگی
واجب آن باشد که یاران یاری یاران دهند
گر بدردی باز ماندی دل ز درمان برمگیر
ساقیان اول قدح دُردی بخمّاران دهند
خون دل می خور که هم روزی رسانندت بکام
پادشاهان روز کین خلعت بخونخواران دهند
وقت را فرصت شمر زیرا که هنگام صبوح
مست چون در خواب باشد می بهشیاران دهند
گر درین معنی درستی درد را درمان شمر
مشفقان از بیم جان دارو و بیماران دهند
خیز و خواجو را چو کار از دست شد کاری بر آر
روز محنت کار داران دل ببیکاران دهند

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

عاقلان کی دل بدست زلف دلداران دهند
نقره داران چون نشان زر بطرّاران دهند
هوش مصنوعی: عاقل‌ها هرگز دل خود را به دست موهای زیبای محبوبان نمی‌سپارند، زیرا مانند کسانی که نقره را به متمولین نشان می‌دهند، این کار فقط نشانه‌ای از خطر و فریب است.
مگذر از یاران که در هنگام کار افتادگی
واجب آن باشد که یاران یاری یاران دهند
هوش مصنوعی: از دوستان و یاران خود عبور نکن، چرا که در زمان سختی و مشکلات، کمک و حمایت از همدیگر ضروری است.
گر بدردی باز ماندی دل ز درمان برمگیر
ساقیان اول قدح دُردی بخمّاران دهند
هوش مصنوعی: اگر دردی در دل تو باقی مانده است، از درمان آن صرف‌نظر کن. ساقی‌ها در آغاز، ابتدا جامی پر از شراب به دست می‌آورند و به دستدیگران می‌دهند.
خون دل می خور که هم روزی رسانندت بکام
پادشاهان روز کین خلعت بخونخواران دهند
هوش مصنوعی: دل خود را با غم و سختی پر کن، زیرا روزی به تو می‌رسد که از نعمت‌های پادشاهان بهره‌مند می‌شوی و به کسانی که خون‌خوارند، پاداشی همراه با درد و رنج داده می‌شود.
وقت را فرصت شمر زیرا که هنگام صبوح
مست چون در خواب باشد می بهشیاران دهند
هوش مصنوعی: زمان را غنیمت بشمار زیرا در زمان صبحگاهی که مستی در حال خواب است، دیگران از شراب بهره‌مند می‌شوند.
گر درین معنی درستی درد را درمان شمر
مشفقان از بیم جان دارو و بیماران دهند
هوش مصنوعی: اگر در این موضوع درست برخیزیم، کسانی که به خاطر جان خود نگران هستند، دارو و درمان را به بیماران خواهند داد.
خیز و خواجو را چو کار از دست شد کاری بر آر
روز محنت کار داران دل ببیکاران دهند
هوش مصنوعی: اُو برخیز و زمانی را که کارها از دست رفته، با کارهای خوب پر کن. در روزهای سخت، کار را به دوش کسانی بسپار که دل‌هایشان برای این کار آماده است.