گنجور

شمارهٔ ۳

ساقیا وقتِ صبوح آمد بیار آن جام را
می‌پرستانیم درده بادهٔ گل‌فام را
زاهدان را چون ز منظوری نهانی چاره نیست
پس نشاید عیب‌کردن رندِ دُردآشام را
احتراز از عشق می‌کردم ولی بی‌حاصل است
هرکه از اول تصوّر می‌کند فرجام را
من به بویِ دانهٔ خالش به دام افتاده‌ام
گرچه صیدِ نیکوان، دولت شمارد دام را
هرکه او را ذره‌ای با ماه‌رویان مهر نیست
بر چنین عامی فضیلت می‌نهند انعام را
شام را از صبحِ صادق باز نشناسم ز شوق
چون مَهَم پُرچین کند بر صبحِ صادق، شام را
گر بدین‌سان بر درِ بتخانهٔ چین بگذرد
بت‌پرستان، پیشِ رویش بشکنند اصنام را
بر گدایان، حکمِ کشتن هست سلطان را ولیک
هم به لطفِ عامِ او اومید باشد عام را
چون بهر معنی که بینی تکیه بر ایّام نیست
حیف باشد «خواجو» ار ضایع کنی ایّام را

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ساقیا وقتِ صبوح آمد بیار آن جام را
می‌پرستانیم درده بادهٔ گل‌فام را
هوش مصنوعی: ای ساقی، وقت صبح فرارسیده است، بیا و آن جام را بیاور. ما می‌نوشیم و از شراب خوش‌رنگ لذت می‌بریم.
زاهدان را چون ز منظوری نهانی چاره نیست
پس نشاید عیب‌کردن رندِ دُردآشام را
هوش مصنوعی: زاهدان که هدفی پنهان دارند، نمی‌توانند به رندی که شراب‌نوش است عیب بگذارند، چون راهی برای آن‌ها وجود ندارد.
احتراز از عشق می‌کردم ولی بی‌حاصل است
هرکه از اول تصوّر می‌کند فرجام را
هوش مصنوعی: من سعی کردم از عشق دوری کنم، اما بی‌فایده است. هر کسی که از ابتدا بخواهد نتیجه کارش را پیش‌بینی کند، نمی‌تواند.
من به بویِ دانهٔ خالش به دام افتاده‌ام
گرچه صیدِ نیکوان، دولت شمارد دام را
هوش مصنوعی: من به بوی خوش دانه‌ای که از اوست، گرفتار شده‌ام، با اینکه شکار خوبان، به دام و تله‌ای که برایش گذاشته‌اند، ارزش می‌دهد.
هرکه او را ذره‌ای با ماه‌رویان مهر نیست
بر چنین عامی فضیلت می‌نهند انعام را
هوش مصنوعی: هر کس که حتی به اندازه‌ی یک ذره هم به زیبایی ماه‌رویان مهر نداشته باشد، بر چنین فردی فضیلت نمی‌بخشند و مورد توجه خاصی قرار نمی‌گیرد.
شام را از صبحِ صادق باز نشناسم ز شوق
چون مَهَم پُرچین کند بر صبحِ صادق، شام را
هوش مصنوعی: شام را به خاطر شوق و احساساتی که دارم، از صبح زود نمی‌توانم تمیز دهم، چون وقتی که ماه شروع به کامل شدن می‌کند و مظهر زیبایی می‌شود، شب را فراموش می‌کنم.
گر بدین‌سان بر درِ بتخانهٔ چین بگذرد
بت‌پرستان، پیشِ رویش بشکنند اصنام را
هوش مصنوعی: اگر بت‌پرستان از در بتخانه چین عبور کنند، در مقابل او، مجسمه‌ها را خواهند شکست.
بر گدایان، حکمِ کشتن هست سلطان را ولیک
هم به لطفِ عامِ او اومید باشد عام را
هوش مصنوعی: سلطان می‌تواند گدایان را به قتل برساند، اما مردم امیدوارند که به خاطر لطف و رحمت او، از چنین حکمی در امان باشند.
چون بهر معنی که بینی تکیه بر ایّام نیست
حیف باشد «خواجو» ار ضایع کنی ایّام را
هوش مصنوعی: هرگاه به معنی و هدفی که در زندگی داری نگاه کنی، می‌بینی که نباید به روزگار تکیه کنی. «خواجو»، اگر وقت و روزهایت را بیهوده تلف کنی، واقعاً متأسف کننده است.

حاشیه ها

1391/04/12 22:07
سیاوش

در مصرع دوم بیت دوم «عیبت» غلط و «عیب» صحیح می باشد.