گنجور

شمارهٔ ۲۳۶

آن ماه بین که فتنه شود مهر انورش
آن نقش بین که سجده کند نقش آذرش
بدری که در شکن شود از باد کاکلش
سروی که بر سمن فتد از مشک چنبرش
مرجان کهینه بنده ی یاقوت و لؤلؤش
سنبل کمینه خادم ریحان و عنبرش
مه سایه پرور شب خورشید مسکنش
شب سایه گستر مه خورشیدی منظرش
تابی فکنده بر قمر از زلف تابدار
شوری فتاده در شکر از تنگ شکّرش
هاروت در جوار هلال منعّلش
خورشید در نقاب شب سایه گسترش
سنبل دمیده گرد گلستان عارضش
ریحان شکفته بر سر سروسمن برش
جان در پناه لعل روان بخش جان فزاش
دل در کمند زلف دلاویز دلبرش
طوطی شکرشکن شده در باغ عارضش
زاغ آشیانه ساخته بر شاخ عرعرش
خواجو سرشک اگرچه ز چشمش فکنده ئی
بر دیده جاش ساز که اصلیست گوهرش

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

آن ماه بین که فتنه شود مهر انورش
آن نقش بین که سجده کند نقش آذرش
هوش مصنوعی: به نظر می‌رسد که صحبت از زیبایی و جاذبه‌های خاص شخصی است که مانند ماه بر پاها و صورت دیگران تأثیر می‌گذارد. همچنین این احساس به وجود می‌آید که زیبایی او می‌تواند در دل دیگران ایجاد شگفتی کند، به طوری که همه به احترام و پرستش او می‌پردازند. در واقع، این متن به توصیف و تمجید از یک چهره خاص و تأثیر عمیق آن بر اطرافیانش پرداخته است.
بدری که در شکن شود از باد کاکلش
سروی که بر سمن فتد از مشک چنبرش
هوش مصنوعی: اگر عنصری زیبا و لطیف تحت تأثیر باد قرار بگیرد و به شکلی دگرگون شود، مانند درخت سرو که زیبایی‌اش به خاطر عطر مشکش بی‌نظیر می‌شود، آن زیبایی همچنان در خاطر مردم باقی می‌ماند.
مرجان کهینه بنده ی یاقوت و لؤلؤش
سنبل کمینه خادم ریحان و عنبرش
هوش مصنوعی: مرجان قدیمی از یاقوت و مرواریدش تشکیل شده و سنبل کوچک هم خدمتگذار ریحان و عطرش است.
مه سایه پرور شب خورشید مسکنش
شب سایه گستر مه خورشیدی منظرش
هوش مصنوعی: ماه در شب، سایه‌اش را پرورش می‌دهد و خورشید، در شب، در آشیانه‌اش سکنی می‌گزیند. در حالی که ماه، فضایی را برای سایه‌اش گسترش می‌دهد و مانند خورشید، مناظری را به نمایش می‌گذارد.
تابی فکنده بر قمر از زلف تابدار
شوری فتاده در شکر از تنگ شکّرش
هوش مصنوعی: موهای تابدار او مانند نوار زیبایی بر ماه درخشیده و از آن، شوری و جذبه‌ای در دل شکر ایجاد کرده که از تنگی آن به نظر می‌رسد.
هاروت در جوار هلال منعّلش
خورشید در نقاب شب سایه گسترش
هوش مصنوعی: در کنار هاروت، درخشش هلال ماه وجود دارد و خورشید در پوشش شب، سایه‌ای گسترده دارد.
سنبل دمیده گرد گلستان عارضش
ریحان شکفته بر سر سروسمن برش
هوش مصنوعی: در باغ گل، سنبل‌ها به زیبایی شکفته‌اند و گل‌های خوشبو در کنار آن‌ها به آرامی زندگی می‌کنند. گل‌های معطر به چهره‌اش زینت می‌دهند و درختان سرو به نرمی بر او سایه می‌افکنند.
جان در پناه لعل روان بخش جان فزاش
دل در کمند زلف دلاویز دلبرش
هوش مصنوعی: روح انسان در سایه‌ی زیبایی و محبت معشوقی که زندگی را به او می‌دهد، آرامش می‌یابد و دلش در چنگال زلف‌های دلربایش اسیر شده است.
طوطی شکرشکن شده در باغ عارضش
زاغ آشیانه ساخته بر شاخ عرعرش
هوش مصنوعی: پرنده‌ای خوش رنگ و زیبا در باغ چهره او نشسته است، در حالی که پرنده‌ای دیگر بر روی درخت نزدیکش آشیانه درست کرده است.
خواجو سرشک اگرچه ز چشمش فکنده ئی
بر دیده جاش ساز که اصلیست گوهرش
هوش مصنوعی: خواجو، اگرچه اشک‌هایش از چشمانش بر روی چشم‌ها می‌افتد، اما این اشک‌ها گنجی را در خود دارند که ارزشمند است.