شمارهٔ ۲۱
اطلاعات
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
حاشیه ها
راجع به وزن شعر شک دارم، به هر حال اگر وزن را درست یافته باشم باید مصرع دوم بیت اول ناقص باشد و احتمالاً چنین صورتی درست است:
صبوح است ای بت ساقی بده [ما را] شراب
در مصرع اول بیت آخر «مپیچد» با «میپیچد» جایگزین شد و برخی تصحیحات رسمالخطی (جدا و پیوستهنویسی) کلمات نیز با فرض درستی وزن یافته شده اعمال گردید. در مورد اول، از دوستان اگر کسی بتواند در این مورد اطمینان بدهد تغییر را اعمال میکنم.
Beyte 6 mesra e 2: ke ham parre oghab ast aafate jaane oghaab
Aftab ghalate. Nazare pishin darbareye bedeh sharaab ham doroste . Vazn: mafailon mafailon mafailon fa'al hazaje mosammane majboob
دوست عزیزم سلام
سپاسگزارم از زحمات شما در مورد ایجاد سایت محبوبم گنجور
در مورد وزن که نوشتی ، بنده فکر می کنم مصرع دوم بیت اول اینگونه باشد « صبوح است ای بت ساقی بده - جام - شراب » در ضمن اگر اشتباه نکرده باشم وزن اینچنین است : مفاعیل مفتعلن فع مفاعیل فعل .
الله اعلم
در مصرع 2 بیت 6 آفتاب جان عقاب صحیح نیست به 3 دلیل: 1- نبودن عبارت در متون ادب فارسی 2- وزن مصرع با آن عبارت به هم می خورد و در رکن 3 به جای مفاعیلن، مفاعلات می شود که چنین وزنی در عروض نیست. 3- تعبیر آفت جان عقاب در شعر خاقانی و مجیر و ... آمده است. ذیلاٌ ابیات عربی و فارسی که مضمون بیت مشترکند، درج می شود که به خاطر اطالۀ کلام پوزش می طلبم:
آفت جانِ عقاب بودنِ پَرَش
طغرائی (دیوان):
مِثلُ العُقابِ رَأی نَصلاً یُرَکَّبُ فی
فَقالَ: لابَأسَ ما لَم یَأتِهِ مَدَدٌ
فَاَلبَسَ القِدحَ وَحفاً مِن قَوادِمِهِ
رَماهُ رَشَقاً فَلَم یُخطِئ مَقاتِلَهُ
فَقالَ: وَالسَّهمُ تَحدوهُ قَوادِمُهُ
قِدحٍ لَطیفٍ قَویمِ الحَدِّ مُعتَدلِ
مَتی یَکونُ لَهُ عَوناً عَلَی العَمَلِ
لَمّا تَطایَرَ رامٍ مِن بَنی ثُعَلِ
فَخَرَّ مُنتَکِساً مِن ذِروَةِ الجَبَلِ
مَن ذا اَلومُ وَ حَتفی جاءَ مِن قِبَلی
اگر نوشتۀ آقای جمالزاده در کشکول جمالی121 صحیح باشد، باید گفت که سابقۀ مضمون فوق، پیش از ادبیّات فارسی و عربی است. وی نوشته که مضمون عیناً در قطعه¬ای از اشیل، شاعر یونانی قرون پنجم و ششم پیش از میلاد، آمده است. حتّی تذکر داده است که مَثَل«از ماست که بر ماست»، که در زبان یونانی هست، عیناً به زبان فارسی وارد شده است!
ناصر خسرو:
گویند عقابی به درِ شهری برخاست
ناگه ز یکی گوشه از این سخت کمانی
وز بهر طمع پرّ به پرواز بیاراست
تیری ز قضای بد بگشاد بر او راست
در بال عقاب آمد آن تیر جگردوز
زی تیر نگه کرد پر خویش بر او دید
وز ابر مر او را به سوی خاک فرو کاست1
گفتا ز که نالیم که از ماست که بر ماست
مسعود سعد سلمان:
از عقاب است پَرِّ آن تیری
که بدو می بیفکنند عقاب
ابوالفرج رونی:
مگر که فرع قوی حال تر ز اصل از آنک
عقاب گیرد تیرش همی به پرّ عقاب
مجیر بیلقانی:
تو را به دست تو سر می برد زمانه از آن
که هست پرّ عقاب آفت وجود عقاب
خاقانی:
کار جهان وبال جهان دان که بر خدنگ
پرّ عقاب آفت جان عقاب شد
نظامی:
گهِ تیر خوردن عقاب دلیر
به پرِّ خود آید ز بالا به زیر
درود گنجور جان
لطفا مصرع دوم بیت مطلع رو طبق نسخی که موجوده اصلاح کن
صبوحست ای بت ساقی بده (جام) شراب
اما در مورد وزن
هیچ مشکل وزنی در ابیات این غزل بی نظیر خواجو وجود نداره
و گنجور کاملا صحیح وزن رو مشخص کرده
بی تردید این غزل یکی از شاهکارهای خواجوی کرمانی محسوب می شه