گنجور

شمارهٔ ۵۸

اینجا نماز زنده دلان جز نیاز نیست
وانرا که در نیاز نبینی نماز نیست
مشتاق را بقطع منازل چه حاجتست
کاین ره بپای اهل طریقت دراز نیست
رهبانت ار بدیر مغان راه می دهد
آنجا مقام کن که در کعبه باز نیست
گر زانک راه سوختگان می زنی رواست
چیزی بگو بسوز که حاجت بساز نیست
بازار قتل ما که چو نیکو نظر کنی
صیاد صعوه جز نظر شاهباز نیست
دردیکشان جام فنا را ز بی نیاز
جز نیستی بهیچ عطائی نیاز نیست
محمود را رسد که زند کوس سلطنت
کز سلطنت مراد دلش جز ایاز نیست
عشق مجاز در ره معنی حقیقتست
عشق ارچه پیش اهل حقیقت مجاز نیست
آن یار نازنین اگرت تیغ می زند
خواجو متاب روی که حاجت بناز نیست

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

اینجا نماز زنده دلان جز نیاز نیست
وانرا که در نیاز نبینی نماز نیست
هوش مصنوعی: در اینجا، نماز کسانی که دل‌های زنده و بیدار دارند، تنها به خاطر نیاز به خداست و اگر کسی نیاز را احساس نکند، در واقع نماز حقیقی برای او وجود ندارد.
مشتاق را بقطع منازل چه حاجتست
کاین ره بپای اهل طریقت دراز نیست
هوش مصنوعی: عاشقان نیاز ندارند که مسافت‌های طولانی را طی کنند، زیرا این مسیر برای کسانی که به دنبال حقیقت هستند، کوتاه است.
رهبانت ار بدیر مغان راه می دهد
آنجا مقام کن که در کعبه باز نیست
هوش مصنوعی: اگر راهنمای تو از دیر مغان به تو راه نشان دهد، در جایی اقامت کن که در کعبه نیز گشوده نیست.
گر زانک راه سوختگان می زنی رواست
چیزی بگو بسوز که حاجت بساز نیست
هوش مصنوعی: اگر از درد و غم سوختگان صحبت می‌کنی، جایز است که سخن بگویی، اما چیزی بگو که دلی را نرساند و به درد نیفزاید، چرا که نیازی به سوختن اضافی نیست.
بازار قتل ما که چو نیکو نظر کنی
صیاد صعوه جز نظر شاهباز نیست
هوش مصنوعی: بازار قتل ما وقتی به دقت نگاه کنی، می‌بینی که شکارچی کوچک (صیاد صعوه) جز از دید شاهباز (پرنده‌ای بزرگ و با ارزش) نیست.
دردیکشان جام فنا را ز بی نیاز
جز نیستی بهیچ عطائی نیاز نیست
هوش مصنوعی: کسانی که دچار درد جدایی شده‌اند، به جز عدم نیاز به هرگونه عطا و بخشش، به فانی شدن و عدم وجود وابسته‌اند.
محمود را رسد که زند کوس سلطنت
کز سلطنت مراد دلش جز ایاز نیست
هوش مصنوعی: محمود باید بداند که اگر بخواهد به سلطنت بپردازد، تنها چیزی که در دلش به‌عنوان آرزو و هدف دارد، ایاز است و نه خود سلطنت.
عشق مجاز در ره معنی حقیقتست
عشق ارچه پیش اهل حقیقت مجاز نیست
هوش مصنوعی: عشق به معنای واقعی در مسیر فهم حقیقت وجود دارد؛ هر چند که برای کسانی که به عمق حقیقت پی برده‌اند، عشق مجاز و ناقص به شمار می‌آید.
آن یار نازنین اگرت تیغ می زند
خواجو متاب روی که حاجت بناز نیست
هوش مصنوعی: اگر آن دوست عزیزت به تو آسیب می‌زند، نباید از آن روی برگردانی، زیرا نیازی به لجبازی و تعصبات بی‌مورد نیست.