شمارهٔ ۲۵
یاران همه مخمور و قدح پر می نابست
ما جمله جگر تشنه و عالم همه آبست
مرغ دل من در شکن زلف دلارام
یارب چه تذرویست که در چنگ عقابست
چشم من سودا زده یا دُرج عقیقست
اشک من دلسوخته یا لعل مذابست
ورد سحرم زمزمه ی نغمه ی چنگست
و آهنگ مناجات من آواز ربابست
دور از تو مپندار که هنگام صبوحم
با این جگر سوخته حاجت بکبابست
سرمست می عشق تو در جنت و دوزخ
از نار و نعیم ایمن و فارغ ز عذابست
با روی بتان کعبه ی دل دیر مغانست
در دیر مغان زمزم جان جام شرابست
کار خرد از باده خرابست ولیکن
صاحب خرد آنست که او مست و خرابست
دست از فلک سفله فرو شوی چو خواجو
کاین نیل روان در ره تحقیق سرابست
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
یاران همه مخمور و قدح پر می نابست
ما جمله جگر تشنه و عالم همه آبست
هوش مصنوعی: دوستان همه مست و مشغول نوشیدن شراب هستند، در حالی که ما به شدت تشنهایم و اطراف پر از آب است.
مرغ دل من در شکن زلف دلارام
یارب چه تذرویست که در چنگ عقابست
هوش مصنوعی: مرغ دل من در قید و بند زلف زیبای محبوبم گرفتار شده است. ای کاش بدانم این چه وضع عجیبی است که در دام عقاب افتادهام.
چشم من سودا زده یا دُرج عقیقست
اشک من دلسوخته یا لعل مذابست
هوش مصنوعی: چشم من مانند سنگ قیمتی عقیق میدرخشد و اشکهایم همچون لعل ذوبشده سوزان و داغ است.
ورد سحرم زمزمه ی نغمه ی چنگست
و آهنگ مناجات من آواز ربابست
هوش مصنوعی: در سحرگاه، صدای نغمهی چنگ به گوش میرسد و نوای مناجات من شبیه صدای رباب است.
دور از تو مپندار که هنگام صبوحم
با این جگر سوخته حاجت بکبابست
هوش مصنوعی: دوری از تو را به حساب نیاور که در این حال و روز با این دل سوختهام، نیازی به کباب و خوشگذرانی ندارم.
سرمست می عشق تو در جنت و دوزخ
از نار و نعیم ایمن و فارغ ز عذابست
هوش مصنوعی: شدهام شاد و سرمست از عشق تو، در بهشت و جهنم از آتش و نعمت دور هستم و از عذابها بیخبر و آرامم.
با روی بتان کعبه ی دل دیر مغانست
در دیر مغان زمزم جان جام شرابست
هوش مصنوعی: در اینجا به زیبایی چهرههای معشوق اشاره شده که دل را مانند کعبهای پرستشگاه میکند. همچنین، در این مکان که به دیر (محل عبادت) معروف است، زمزم جان به معنای نوشیدنی روحافزا و حیاتبخش، به شراب تشبیه شده که نشاندهنده لذت و شادی معنوی است.
کار خرد از باده خرابست ولیکن
صاحب خرد آنست که او مست و خرابست
هوش مصنوعی: کسی که عقل و خرد دارد، میداند که گرچه نوشیدن باده میتواند عقل را نابود کند، اما اصل حکمت در این است که شخصی که به این حالت دچارشده، در واقع خودش را غرق در این مسأله کرده است.
دست از فلک سفله فرو شوی چو خواجو
کاین نیل روان در ره تحقیق سرابست
هوش مصنوعی: اگر به آسمان پایین بیایی و از خودت و موقعیتهایت فاصله بگیری، مثل خواجو که میگوید این آب نیل که به نظر میرسد حقیقی است، در واقع فقط یک سراب است و واقعی نیست.