گنجور

شمارهٔ ۱۵۴

ترک عالم گیر و عالم را مسخر کرده گیر
و ابلق ایام را در زیر زین آورده گیر
چون ازین منزل همی باید گذشتن عاقبت
همچو مه بر طارم پیروزه منزل کرده گیر
گر حیات جاودانی بایدت همچون خضر
روی ازین ظلمت بتاب و آب حیوان خورده گیر
همچو فرهاد از غم شیرین بتلخی جان بده
وز لب جان پرور شیرین روان پرورده گیر
خون دل خور چون صراحی و بآب آتشی
آبروی آفتاب آتش افشان برده گیر
رخ ز مهمانخانه ی گیتی بگردان چون مسیح
و آسمان را گرد خوان و قرص مه را گرده گیر
تا کی آزاری به بیزاری و زاری خلق را
مرهم آزار باش و خلق را آزرده گیر
بر بزرگان خرده گیری و ز بزرگی دم زنی
گر بزرگی بگذر این راه و بترک خرده گیر
همچو خواجو تا شود شمع فلک پروانه ات
شمع دل را زنده دار و خویشتن را مرده گیر

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ترک عالم گیر و عالم را مسخر کرده گیر
و ابلق ایام را در زیر زین آورده گیر
هوش مصنوعی: دنیای مادی را رها کن و به جای آن، قدرت واقعی را به دست بگیر. روزگار را تحت کنترل خود درآور و از آن به نفع خود استفاده کن.
چون ازین منزل همی باید گذشتن عاقبت
همچو مه بر طارم پیروزه منزل کرده گیر
هوش مصنوعی: باید بدانیم که در این زندگی، گذر کردن از مراحل مختلف اجتناب‌ناپذیر است. در نهایت، باید مانند ماهی که بر فراز کوه ایستاده، خود را در مکانی مناسب و با وقار مستقر کنیم.
گر حیات جاودانی بایدت همچون خضر
روی ازین ظلمت بتاب و آب حیوان خورده گیر
هوش مصنوعی: اگر به دنبال زندگی جاودانه هستی، باید مانند خضر در این تاریکی روشنی بیاوری و از آب حیات بهره‌مند شوی.
همچو فرهاد از غم شیرین بتلخی جان بده
وز لب جان پرور شیرین روان پرورده گیر
هوش مصنوعی: به مانند فرهاد که از عشق شیرین جانش را فدای غم می‌کند، تو نیز از لبان شیرینی که روح را رشد و پرورش می‌دهد، بهره‌مند شو و زندگی‌ات را غنی‌تر کن.
خون دل خور چون صراحی و بآب آتشی
آبروی آفتاب آتش افشان برده گیر
هوش مصنوعی: به خاطر درد و رنجی که احساس می‌کنم، مانند یک پیاله شراب هستم که آب یا حرارت زیادی بر روی من تأثیر گذاشته است. در واقع، زیبایی و جلوه من را به مانند نور خورشید درخشان و جذاب ساخته است.
رخ ز مهمانخانه ی گیتی بگردان چون مسیح
و آسمان را گرد خوان و قرص مه را گرده گیر
هوش مصنوعی: به زیبایی چهره‌ات را از دنیا دور کن و مانند مسیح بر زمین تکیه کن، آسمان را به دور خود درآور و ماه را به مانند نان گرد به دست گیر.
تا کی آزاری به بیزاری و زاری خلق را
مرهم آزار باش و خلق را آزرده گیر
هوش مصنوعی: این بیت به نوعی به احساس نارضایتی و رنجش در زندگی اشاره دارد. گوینده از اینکه دیگران را به زحمت و ناراحتی می‌اندازد، ابراز تأسف می‌کند و می‌خواهد از این رویه فاصله بگیرد. به طور کلی، این متن به این نکته می‌پردازد که چرا باید به دیگران آسیب رساند و بهتر است به جای زجر دادن دیگران، به آن‌ها کمک کنیم و محرم و یاریگر آن‌ها باشیم.
بر بزرگان خرده گیری و ز بزرگی دم زنی
گر بزرگی بگذر این راه و بترک خرده گیر
هوش مصنوعی: اگر به بزرگ‌ترها انتقاد می‌کنی و درباره بزرگی صحبت می‌کنی، بهتر است اگر خودت به مقام و بزرگی رسیده‌ای، از این انتقادات بگذری و به کسانی که به آنان انتقاد می‌کنی، بی‌احترامی نکنید.
همچو خواجو تا شود شمع فلک پروانه ات
شمع دل را زنده دار و خویشتن را مرده گیر
هوش مصنوعی: همچون خواجو، به روشنایی ستاره‌ها و نور سرنوشتت بپرداز. عشق و احساسات قلبی‌ات را زنده نگه‌دار و خود را تسلیم نکن.

حاشیه ها

1391/03/06 11:06
مجتبی صالحی

به نظر میرسد در مصره دوم بیت دوم بعد از کلمه "پیروز" ه اضافه باشد