شمارهٔ ۱۱۸
در پای تو هر کس که سرانداز نیاید
چون هندوی زلف تو سرافراز نیاید
گر سر نکشد ز آتش دل شمع جگر سوز
ماننده زر در دهن گاز نیاید
گفتم بگریزم ز کمند تو ولیکن
مرغی که سوی دام رود باز نیاید
جان کی برم از آهوی صیاد تو هیهات
گنجشک مگر در نظر باز نیاید
مرغ دل غمگین بهوای سر کویت
جز در قفس سینه بپرواز نیاید
صاحب نظر از ضربت شمشیر ننالد
کانکس که بمیرد زوی آواز نیاید
افغان مکن از ضرب که هر ساز که باشد
بی ضرب یقینست که بر ساز نیاید
گر مهر نباشد نرود روز بپایان
لیکن همه کس محرم این راز نیاید
آه از دل خواجو که کسی در غم هجرش
جز آه دل سوخته دمساز نیاید
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
در پای تو هر کس که سرانداز نیاید
چون هندوی زلف تو سرافراز نیاید
هوش مصنوعی: هر کسی که در برابر تو زانو بزنند، نمیتواند به اندازهی زیبایی و افتخار موی تو سرافراز شود.
گر سر نکشد ز آتش دل شمع جگر سوز
ماننده زر در دهن گاز نیاید
هوش مصنوعی: اگر شمعی از آتش دل سر نکشد و خاموش بماند، همانند طلایی در دهان گاز نمیرسد و احساسات درونیام را نمیتوانم ابراز کنم.
گفتم بگریزم ز کمند تو ولیکن
مرغی که سوی دام رود باز نیاید
هوش مصنوعی: گفتم از چنگال تو فرار کنم، اما مانند مرغی که به دام میافتد، دیگر نمیتوانم به گذشته برگردم.
جان کی برم از آهوی صیاد تو هیهات
گنجشک مگر در نظر باز نیاید
هوش مصنوعی: من چگونه میتوانم از دست تو که همچون صیاد است فرار کنم؟ مگر گنجشک در نظر تو دیده نمیشود؟
مرغ دل غمگین بهوای سر کویت
جز در قفس سینه بپرواز نیاید
هوش مصنوعی: دل شاد و رها نمیتواند به خاطر یاد تو و عشق به تو، جز در قفس سینهام پرواز کند.
صاحب نظر از ضربت شمشیر ننالد
کانکس که بمیرد زوی آواز نیاید
هوش مصنوعی: انسان خردمند و آگاه از خطرات زندگی به سختی به زخم و آسیبهای ناشی از شمشیر واکنش نشان میدهد، زیرا وقتی کسی از دنیا میرود، صدای او دیگر شنیده نمیشود.
افغان مکن از ضرب که هر ساز که باشد
بی ضرب یقینست که بر ساز نیاید
هوش مصنوعی: اگر صدای ساز بدون ضرب و ریتم باشد، هیچ هنری از آن درنمیآید. بنابراین، نباید نگران ضربهی آن بود، چون هر سازی به ضرب احتیاج دارد تا به خوبی響 کند.
گر مهر نباشد نرود روز بپایان
لیکن همه کس محرم این راز نیاید
هوش مصنوعی: اگر عشق و محبت نباشد، روزها به پایان نمیرسند، اما همه نمیتوانند این راز را درک کنند و با آن آشنا شوند.
آه از دل خواجو که کسی در غم هجرش
جز آه دل سوخته دمساز نیاید
هوش مصنوعی: دل خواجو بسیار غمگین است، چرا که در غم دوری او هیچ کسی جز آه و نالهای از دل سوخته نمیتواند همدردی کند.

خواجوی کرمانی