گنجور

شمارهٔ ۱۱۶

هر که با نرگس سرمست تو در کار آید
روز و شب معتکف خانه ی خمّار آید
صوفی از زلف تو گر یک سر مو دریابد
خرقه بفروشد و در حلقه ی زنار آید
تو مپندار که از غایت زیبائی و لطف
نقش روی تو در آئینه پندار آید
هر گره کز شکن زلف کژت بگشایند
زو همه ناله ی دلهای گرفتار آید
گر دم از دانه ی خال تو زند مشک فروش
سالها زو نفس نافه ی تاتار آید
زلف سرگشته اگر سر ز خطت برگیرد
همچو بخت من شوریده نگونسار آید
من اگر در نظر خلق نیایم سهلست
مست کی در نظر مردم هشیار آید
عیب بلبل نتوان کردن اگر فصل بهار
نرگست بیند و سرمست بگلزار آید
یوسف مصری ما را چو ببازار برند
ای بسا جان عزیزش که خریدار آید
ذره ئی بیش نبیند زمن سوخته دل
آفتاب من اگر بر سر دیوار آید
همچو خواجو نشود از می و مستی بیکار
هر که با نرگس سرمست تو در کار آید

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هر که با نرگس سرمست تو در کار آید
روز و شب معتکف خانه ی خمّار آید
هوش مصنوعی: هر کسی که با جذابیت و سحر نرگس تو ارتباط بگیرد، روز و شب به دور خانه‌ی شراب‌فروشی می‌چرخد و مجذوب آن می‌شود.
صوفی از زلف تو گر یک سر مو دریابد
خرقه بفروشد و در حلقه ی زنار آید
هوش مصنوعی: اگر صوفی فقط یک تار موی تو را پیدا کند، لباس زهد و ریاضت خود را کنار می‌گذارد و به دنبال عشق و زیبایی می‌رود.
تو مپندار که از غایت زیبائی و لطف
نقش روی تو در آئینه پندار آید
هوش مصنوعی: نپندار که زیبایی و لطف چهره‌ات تنها در آئینه به تصویر کشیده می‌شود.
هر گره کز شکن زلف کژت بگشایند
زو همه ناله ی دلهای گرفتار آید
هوش مصنوعی: هر بار که گره از موهای پیچیده‌ات باز شود، همه دل‌های دردمند و گرفتار در آن، ناله و فریاد خواهند کرد.
گر دم از دانه ی خال تو زند مشک فروش
سالها زو نفس نافه ی تاتار آید
هوش مصنوعی: اگر عطر دانه‌ی خال تو را به زبان بیاورد، عطار سال‌ها به یاد تو بوی خوشی خواهد داشت که از نافه‌ی تاتار می‌آید.
زلف سرگشته اگر سر ز خطت برگیرد
همچو بخت من شوریده نگونسار آید
هوش مصنوعی: اگر زلف‌های آشفته‌ات از خطی که دارد، کنار رود، به گونه‌ای خواهد بود که همچون سرنوشت من، شوری به وجود خواهد آورد که غم‌انگیز و بی‌خبر از آینده است.
من اگر در نظر خلق نیایم سهلست
مست کی در نظر مردم هشیار آید
هوش مصنوعی: اگر برای مردم عادی مهم نیستم، اشکالی ندارد؛ اما این مستی من در نظر آدم‌های باهوش چگونه می‌تواند دیده شود؟
عیب بلبل نتوان کردن اگر فصل بهار
نرگست بیند و سرمست بگلزار آید
هوش مصنوعی: بلبل نمی‌تواند تقصیری داشته باشد اگر در فصل بهار، زیبایی نرگس را ببیند و سرمست از بوی گل به گلزار بیاید.
یوسف مصری ما را چو ببازار برند
ای بسا جان عزیزش که خریدار آید
هوش مصنوعی: اگر یوسف مصری ما را به بازار ببرند، بسا جان گرانبهایش که ممکن است خریدار پیدا شود.
ذره ئی بیش نبیند زمن سوخته دل
آفتاب من اگر بر سر دیوار آید
هوش مصنوعی: هیچ چیز جز یک نقطه کوچک نمی‌تواند از من ببیند، زیرا دل سوخته من تنها درخشش آفتاب را می‌بیند، حتی اگر بر بالای دیوار بیفتد.
همچو خواجو نشود از می و مستی بیکار
هر که با نرگس سرمست تو در کار آید
هوش مصنوعی: هر کسی که در شادی و سرخوشی دل‌باخته‌ی چشمان نازنین تو شود، هرگز از شراب و خوشی دور نخواهد ماند و مانند خواجو، بی‌نصیب نخواهد ماند.