گنجور

شمارهٔ ۱۹۹

مهترا بلبل انسی پس از این
بجز از دست ادب دانه مخور
فی‌المثل تو خود اگر آب خوری
جز ز جوی دل فرزانه مخور
به سفر سفره گزین خوان چه مخواه
مرد خوان باش غم خانه مخور
حصه‌ای زین دل آبادتر است
غصهٔ عالم ویرانه مخور
عاقل شیر دلی باده مگیر
حض خرگوش به پیمانه مخور
ز آب آن میوه که روباه خورد
آب کون سگ دیوانه مخور
عارفانه بزی اندر ره شرع
از اباحت دم فرغانه مخور
آشنای دل بیگانه شدی
آب و نان از در بیگانه مخور
مادر روزی ار افگانه فکند
غم مبر انده افگانه مخور
آز چون نیست در سفله مزن
موی چون نیست غم شانه مخور
همچنین در پی یاران می‌باش
یار یارا زن و بهنانه مخور
گفتی ار من به معسکر برسم
نان ترکان خورم آن خانه مخور
نان ترکان مخور و بر سر خوان
به ادب نان خور و ترکانه مخور

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مهترا بلبل انسی پس از این
بجز از دست ادب دانه مخور
هوش مصنوعی: ای گل نازنین، بلبل دوست‌داشتنی، از این پس فقط دانه را به خاطر آداب و نزاکت و محبت نخور.
فی‌المثل تو خود اگر آب خوری
جز ز جوی دل فرزانه مخور
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی آب بنوشی، تنها از جوی دل خردمند این کار را بکن.
به سفر سفره گزین خوان چه مخواه
مرد خوان باش غم خانه مخور
هوش مصنوعی: سفر را با دقت انتخاب کن و بی‌دلیل به مهمانی نرو. اگر میزبان هستی، نگران مشکلات خانه نباش.
حصه‌ای زین دل آبادتر است
غصهٔ عالم ویرانه مخور
هوش مصنوعی: قطعه‌ای از دل شاداب و سرزنده، ارزشش بیشتر از غم و اندوهی است که تمامی جهان را در بر می‌گیرد. نگرانی و غصه را در دل راه ندهید.
عاقل شیر دلی باده مگیر
حض خرگوش به پیمانه مخور
هوش مصنوعی: عاقل باید هوشیار باشد و از چیزهای خطرناک دوری کند. نباید تحت تأثیر لذت‌های زودگذر و بی‌مقدار قرار بگیرد، بلکه باید از حکمت و دانش خود بهره‌برداری کند.
ز آب آن میوه که روباه خورد
آب کون سگ دیوانه مخور
هوش مصنوعی: از آب آن میوه‌ای که روباه خورد، آب مارکی که از سگ دیوانه به جا می‌ماند، نخور.
عارفانه بزی اندر ره شرع
از اباحت دم فرغانه مخور
هوش مصنوعی: در مسیر معنوی، به طور عارفانه رفتار کن و به جای لذت‌جویی‌های بی‌هدف، از قوانین و اصول دین پیروی کن.
آشنای دل بیگانه شدی
آب و نان از در بیگانه مخور
هوش مصنوعی: دوست نزدیکت که به دل می‌نشیند، حالا به غریبه‌ای تبدیل شده است. پس بهتر است از کسانی که به آنها اعتماد نداری، نه چیزی بخوری و نه آب بیاشامی.
مادر روزی ار افگانه فکند
غم مبر انده افگانه مخور
هوش مصنوعی: اگر روزی مادر غم و اندوهی را به تو تحمیل کرد، نگران نباش و به این اندوه اهمیت نده.
آز چون نیست در سفله مزن
موی چون نیست غم شانه مخور
هوش مصنوعی: اگر در زندگی‌ات چیزی برای آزمایش و تجربه کردن وجود ندارد، خود را بی‌علت آزار نده و از مسائل بی‌مورد نگران نباش.
همچنین در پی یاران می‌باش
یار یارا زن و بهنانه مخور
هوش مصنوعی: یاد دوستان و یاران را گرامی بدار و از غم و اندوه دوری کن.
گفتی ار من به معسکر برسم
نان ترکان خورم آن خانه مخور
هوش مصنوعی: شما گفتید اگر به اردوگاه برسم، نان ترکان را می‌خورم، اما آن خانه را نخورید.
نان ترکان مخور و بر سر خوان
به ادب نان خور و ترکانه مخور
هوش مصنوعی: نان ترک‌ها را نخور و بر سر سفره با احترام نان بخور و از رفتارهای غیرمودبانه پرهیز کن.