گنجور

شمارهٔ ۱۹۴ - در حق مادر خویش

ای ریزهٔ روزی تو بوده
از ریزش ریسمان مادر
خو کرده به تنگنای شروان
با تنگی آب و نان مادر
زیر صلف کسی نرفته
جز آن خدای و آن مادر
افسرده چو سایه و نشسته
در سایهٔ دوکدان مادر
ای باز سپید چند باشی
محبوس به آشیان مادر
شرمت ناید که چون کبوتر
روزی خوری از دهان مادر
تا کی چو مسیح بر تو بینند
از بی‌پدری نشان مادر
یک ره چو خضر جهان بپیمای
تا چند ز خانه جان مادر
ای در یتیم چون یتیمان
افتاده بر آستان مادر
مدبر خلفی به خویشتن بر
خود نوحه کن از زبان مادر
با این همه هم نگاه می‌دار
حق دل جانفشان مادر
با غصهٔ دشمنان همی ساز
بهر دل مهربان مادر
می‌ترس که آن زمان درآید
کارند به سر زمان مادر

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای ریزهٔ روزی تو بوده
از ریزش ریسمان مادر
هوش مصنوعی: تو که از روزی‌های کوچک و شیرین هستی، به یاد بیاور که ریشه‌ات به مادر و به زحمات او برمی‌گردد.
خو کرده به تنگنای شروان
با تنگی آب و نان مادر
هوش مصنوعی: در سختی‌های زندگی در شروان، مادر با کمبود آب و نان عادت کرده است.
زیر صلف کسی نرفته
جز آن خدای و آن مادر
هوش مصنوعی: هیچ‌کس جز خدا و مادر به زیر چتر و حمایت کسی دیگر نرفته است.
افسرده چو سایه و نشسته
در سایهٔ دوکدان مادر
هوش مصنوعی: غمگین و بی‌حرکت مانند سایه‌ای هستم که در زیر سایه‌ی دوکدان مادر نشسته‌ام.
ای باز سپید چند باشی
محبوس به آشیان مادر
هوش مصنوعی: ای پرنده سفید، چه مدت دیگر در قفس مادر خواهی ماند؟
شرمت ناید که چون کبوتر
روزی خوری از دهان مادر
هوش مصنوعی: تو شرم نمی‌کشی که مانند کبوتر از دهان مادر به راحتی روزی می‌گیری.
تا کی چو مسیح بر تو بینند
از بی‌پدری نشان مادر
هوش مصنوعی: تا کی باید مانند مسیح در چشم مردم به خاطر بی‌پدری، به مادر اشاره کنی؟
یک ره چو خضر جهان بپیمای
تا چند ز خانه جان مادر
هوش مصنوعی: یک بار مثل خضر، سفر کن و دنیا را بگرد. تا کی می‌خواهی در خانه مادر روح خود بمانی؟
ای در یتیم چون یتیمان
افتاده بر آستان مادر
هوش مصنوعی: ای یتیم، همچون یتیمان، بر درگاه مادر نشسته‌ای.
مدبر خلفی به خویشتن بر
خود نوحه کن از زبان مادر
هوش مصنوعی: مدبر باید از خود بگوید و در واقع به وضوح احساسات مادرش را بیان کند و بر وضعیت خود گریه کند.
با این همه هم نگاه می‌دار
حق دل جانفشان مادر
هوش مصنوعی: با وجود تمام این مسائل، همچنان باید به عشق و محبت مادر احترام گذاشت و او را مورد توجه قرار داد.
با غصهٔ دشمنان همی ساز
بهر دل مهربان مادر
هوش مصنوعی: با اندوه و ناراحتی دشمنان، مادر مهربان دلش را آرام می‌کند.
می‌ترس که آن زمان درآید
کارند به سر زمان مادر
هوش مصنوعی: نگران این هستی که وقتی زمان به پایان برسد، کارها به سرانجام نمی‌رسند و یا برعکس، مشکلاتی پیش خواهد آمد.

حاشیه ها

1389/06/13 15:09
رضا

سلام و ممنون . سایت بسیار خوبی آماده کردید. در بیت 3 سلف درست می باشد
---
پاسخ: با تشکر، «صلف» به معنای «منت» صحیح است.