خاقانیشمارهٔ ۱۷۲ - در مرثیهٔ وحید الدین عموی خود
رفت آنکه فیلسوف جهان بود و بر جهان
درهای آسمان معانی گشوده بود
شد نفس مطمنهٔ او باز جای خویش
که آواز ارجعی هم از آنجا شنوده بود
دست کمال بر کمر آسمان نشاند
آن گوهر ثمین که در این خاک توده بود
او را فلک برای طبیبی خویش برد
کز دیرباز داروی او آزموده بود
آنجا که رفته بود هم اندر زمان بدم
تب لرزهای جرم کواکب ربوده بود
هر هفت کرده حور و بپوشید هفت رنگ
رخ برده بود و در کف پایش بسوده بود
بی او یتیم و مرده دلند اقربای او
کو آدم قبایل و عیسی دوده بود
آدینه بود صاعقهٔ مرگ او بلی
طوفان نوح نیز هم آدینه بوده بود
خاقانیا به ماتم عم خون گری نه اشک
کاین عم به جای تو پدریها نموده بود
شمارهٔ ۱۷۱ - در مرثیهٔ وحید الدین عم خود: خاک بر سر پاش خاقانی و در خون خسب از آنکشمارهٔ ۱۷۳: ز رهنمون بدی نیک ترس خاقانی
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
رفت آنکه فیلسوف جهان بود و بر جهان
درهای آسمان معانی گشوده بود
هوش مصنوعی: رفت آن کسی که درک عمیق از جهان داشت و به عمق مفاهیم آسمانی راهی باز کرده بود.
شد نفس مطمنهٔ او باز جای خویش
که آواز ارجعی هم از آنجا شنوده بود
هوش مصنوعی: نفس آرام او دوباره به جای خود بازگشت، چون صدای «ارجعی» را از آنجا شنیده بود.
دست کمال بر کمر آسمان نشاند
آن گوهر ثمین که در این خاک توده بود
هوش مصنوعی: کمال با دستش یک جوهر باارزش را بر کمر آسمان قرار داد، جواهری که در این خاک معمولی نهفته بود.
او را فلک برای طبیبی خویش برد
کز دیرباز داروی او آزموده بود
هوش مصنوعی: او را آسمان به عنوان پزشک خود برگزیده است؛ زیرا مدتهاست که داروی او را امتحان کرده بود.
آنجا که رفته بود هم اندر زمان بدم
تب لرزهای جرم کواکب ربوده بود
هوش مصنوعی: در آن مکان، زمانی که به آنجا رفته بودم، حالتی از تب و لرز ناشی از تأثیرات عالم هستی و جرم ستارهها مرا چیره کرده بود.
هر هفت کرده حور و بپوشید هفت رنگ
رخ برده بود و در کف پایش بسوده بود
هوش مصنوعی: عبارت به زیبایی توصیف میکند که یک دختر با زیبایی و جذابیت خاصی جلوهگری میکند. او به گونهای آراسته است که رنگهای مختلف نمایانگر زیباییاش است و در زیر پایش چیزهای ارزشمندی وجود دارد. این تصویر حس لطافت و زیبایی را به ذهن میآورد.
بی او یتیم و مرده دلند اقربای او
کو آدم قبایل و عیسی دوده بود
هوش مصنوعی: بدون او، اقوام و نزدیکانش یتیم و دلمرده هستند. او کسی بود که آدم و عیسی از نسل او به شمار میآمدند.
آدینه بود صاعقهٔ مرگ او بلی
طوفان نوح نیز هم آدینه بوده بود
هوش مصنوعی: در روز جمعه، مرگ او به مانند صاعقهای ناگهانی فرود آمد و طوفان نوح نیز در آن روز جمعه رخ داده بود.
خاقانیا به ماتم عم خون گری نه اشک
کاین عم به جای تو پدریها نموده بود
هوش مصنوعی: خاقانی، به جای اشک و گریه بر فقدان تو، باید به سراغ عم بدانم که او در حقیقت پدری برای تو بوده است.