شمارهٔ ۱۷۰
بر اهل کرم لرز خاقانیا
که بر کیمیا مرد لرزان بود
به میزان همت جهان را بسنج
که همت جهان سنج میزان بود
عیار لئیمان شناسی بلی
شناسد عیار آنکه وزان بود
ولیکن فنای بخیلان مخواه
اگرچه بقای کرم زان بود
مگو کز چمن نیست بادا غراب
مگر نرخ انجیر ارزان بود
تو را از حیات کریمان چه سود
که از مردن بخل ورزان بود
شمارهٔ ۱۶۹: دور کمال پانصد هجرت شناس و بسشمارهٔ ۱۷۱ - در مرثیهٔ وحید الدین عم خود: خاک بر سر پاش خاقانی و در خون خسب از آنک
اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
بر اهل کرم لرز خاقانیا
که بر کیمیا مرد لرزان بود
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که به افرادی که کریم و بخشنده هستند، باید توجه بیشتری شود، زیرا در مقابل بزرگان و کسانی که از خود توانایی بالایی دارند، ممکن است در برابر آنها طبعیت ضعیفی نشان دهند. به عبارتی، آنانی که اهل مهربانی و generosity هستند، باید مراقب باشند زیرا افراد قدرتمند در برابرشان ممکن است به راحتی تحت تأثیر قرار بگیرند.
به میزان همت جهان را بسنج
که همت جهان سنج میزان بود
هوش مصنوعی: برای ارزیابی جایگاه و ارزش جهان، باید به اندازه تلاشی که در زندگی خود میکنی، توجه کنی؛ چرا که ظرفیت و تلاش انسان، معیاری برای سنجش زندگی و موفقیتهای اوست.
عیار لئیمان شناسی بلی
شناسد عیار آنکه وزان بود
هوش مصنوعی: معیار شناخت افراد بدجنس و ناپاک به خوبی مشخص است؛ چرا که فرد ناپاک در رفتار و اعمال خود آشکار میشود.
ولیکن فنای بخیلان مخواه
اگرچه بقای کرم زان بود
هوش مصنوعی: اما از نابودی بخیلان پرهیز کن، هرچند که بقای سخاوت به همین دلیل باشد.
مگو کز چمن نیست بادا غراب
مگر نرخ انجیر ارزان بود
هوش مصنوعی: نگو که چون در باغ بادی نمیوزد، پس شکوفهها هم نخواهند بود، مگر اینکه قیمت انجیر کاهش یابد.
تو را از حیات کریمان چه سود
که از مردن بخل ورزان بود
هوش مصنوعی: این که تو از زندگی انسانهای بزرگ و با سخاوت چه بهرهای میبری، وقتی که مرگ بخیلان بر تو سایه افکنده باشد.

خاقانی