غزل شمارهٔ ۲۰
اطلاعات
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
خوانش ها
غزل شمارهٔ ۲۰ به خوانش عندلیب
حاشیه ها
در بیت سوم این غزل عرصه به جای فرضه درست مینماید
---
پاسخ: با تشکر از شما، نظر به این که «فرضه» در لغتنامهی دهخدا وجود نداشت کلمهی مذکور با کلمهی پیشنهادی شما جایگزین شد. در هر صورت از آنجا که جایگزینی مذکور حدسی صورت گرفته از دوستانی که به نسخهی چاپی معتبری از دیوان خاقانی دسترسی دارند تقاضا میشود نسبت به درستی این حدس ما را مطلع کنند تا این تغییر به جای تصحیح، تحریف نبوده باشد!
نظامی:
از آن سوی کهستان منزلی چند
که باشد فرضه ٔ دریای دربند
چون نظامی هم واژه "فرضه" را بکاربرده است. ازین رو عرصه را در بیت
سوم تصحیح نماید. ب ای معنی که همان فرضهء خود خاقانی درست و به جا بوده است
معنی مصرع چهارم رو متوجه نشدم. نقش نامزد توی این مصرع چیه؟
احمد جان
از مادر زمانه نزاده است هیچکس
کوهم ز دهر نامزد غم نیامده است
هیچ کس درین دنیای دون از مادر زاده نشد ،که با غم یار و نامزد نباشد
برین مانا که : با غم عجین و همسر خواهد شد
معنی مصراع آخر چیست؟
گرامی بابلی
خاقانیا فریب جهان را مدار گوش
کورا ز ده، دو قاعده محکم نیامده است
فریب دنیا را مخور که روزگار بر قوانین محکمی بنا نشده
از ده تا قاعده ی دنیا حتی دوتا هم قابل اطمینان نیست
دوستان به نظر شما مصراع اول بیت ششم کمی ایراد وزنی ندارد؟!
1-لغتنامه دهخدا، صفحه 17083، واژۀ «فُرضه» را «کنار دریا، کناره فرات» معنی کرده است که مجازا میشود «کرانه»
–(در همین صفحه از لغتنامه دهخدا، بیت شماره 3 این غزل خاقانی به عنوان شاهد آمده است.)
–(باید گفت که نظامی گنجوی نیز «فُرضه» را به معنی «کرانه» به کار برده است.)
2-نسخه معتبر علی عبدالرسولی (که قطعا بر بررسی دقیق نسخههای خطی استوار است)،
3-سازگاری معنی واژه «شط» با «فُرضه»،
شکل درست مصرع دوم بیت شماره 3 عبارت است از «بر شط کون و فُرضهٔ عالم نیامده است».
معنی کل بیت: رهایی از موج غم برای کسی است که هنوز پا به رودخانۀ هستی و کرانۀ جهان نگذاشته است.
درخور یادآوری است که چنین معنایی، با روح این غزل کاملا سازگار است.
*از دستکاری اسناد هویت ملی بر پایه حدس و گمان بپرهیزیم.
*نگرش سیستمی، روش علمی پژوهش در هر زمینه است.
مصرع دوم بیت شماره 10 اشاره دارد به ده قاعده امام محمد غزالی در سعادتنامه.
معنی بیت: خاقانی! گوش به فریب جهان مده که از ده قاعده، به دو تا نیز پایبند نیست.

خاقانی