شمارهٔ ۴۵ - در ستایش عز الدوله
دست درافشان چو زی تیغ درفشان آورد
نسر گردون را به خوان تیغ مهمان آورد
گرز او در قلعهٔ البرز زلزال افکند
چتر او در قبهٔ افلاک نقصان آورد
گر نبات از دست راد او نما یابد همی
ز آب حیوان مایه در ترکیب حیوان آورد
نیزهٔ چون مارش از بر چرخ ساید نیش او
ماهی گردون به دندان مزد دندان آورد
هم به تیر و هم به تدبیر ار بخواهد هر زمان
بر سر خوان، بچهٔ سیمرغ بریان آورد
هشت خلد مجلسش را نه فلک ده یازده
پنج وقت ار چار بنیاد خراسان آورد
بس نپاید تا کمینه چاکر از درگاه او
تاجش از بغداد و سر بهر صفاهان آورد
همچنان باشد که تاجی بر سر سلطان نهد
هر که زی او خلعتی از تخت سلطان آورد
خود بهین سلطانی او دارد که سلطان قدر
هر زمان پیشش سر اندر خط فرمان آورد
تا چه افزاید سلیمان را که بادی از هوا
پر مرغی را به تحفه زی سلیمان آورد
باد را زو رخصه بادا تا ز خاک درگهش
توتیای چشم خاقانی به شروان آورد
شمارهٔ ۴۴ - دربارهٔ بیماری خود: عارضهٔ تازه بین که رخ به من آوردشمارهٔ ۴۶ - در ستایش اتابک اعظم مظفر الدین قزل ارسلان عثمان بن ایلدگز: صبح چون زلف شب براندازد
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
دست درافشان چو زی تیغ درفشان آورد
نسر گردون را به خوان تیغ مهمان آورد
هوش مصنوعی: شخصی با شکوه و قدرت، با دستانی پُرآب و رنگ و زرق و برق به میزبانی نسر گردون (نماد آسمان یا دنیا) میآید و او را به یک ضیافت با سلاحهای براق و زیبا دعوت میکند.
گرز او در قلعهٔ البرز زلزال افکند
چتر او در قبهٔ افلاک نقصان آورد
هوش مصنوعی: قدرت و نفوذ او در قلعهٔ البرز مانند زلزلهای شدید بود و دامنهٔ تاثیرش بر قبهٔ آسمان باعث نقصان و کاهش شد.
گر نبات از دست راد او نما یابد همی
ز آب حیوان مایه در ترکیب حیوان آورد
هوش مصنوعی: اگر گیاه از دست خداوند به آب حیات دسترسی پیدا کند، میتواند از آن آب برای ترکیب و شکلگیری موجودات زنده استفاده کند.
نیزهٔ چون مارش از بر چرخ ساید نیش او
ماهی گردون به دندان مزد دندان آورد
هوش مصنوعی: نیشی که مانند مار از کنار چرخ میگذرد، میتواند به ماهی آسمانی آسیب بزند و به او ضربه بزند.
هم به تیر و هم به تدبیر ار بخواهد هر زمان
بر سر خوان، بچهٔ سیمرغ بریان آورد
هوش مصنوعی: هرگاه بخواهد، با استفاده از خشونت یا هوش و تدبیر، میتواند در هر لحظه بر سر سفرهاش، بچه سیمرغ بریان شدهای را بیاورد.
هشت خلد مجلسش را نه فلک ده یازده
پنج وقت ار چار بنیاد خراسان آورد
هوش مصنوعی: او در جمع خود بهشتی متشکل از هشت باغ دارد که نه تنها آسمان به او چیزی نمیدهد، بلکه در هر پنج وقت و در هر چارچوب، اصالت و زیبایی سرزمین خراسان را به نمایش میگذارد.
بس نپاید تا کمینه چاکر از درگاه او
تاجش از بغداد و سر بهر صفاهان آورد
هوش مصنوعی: این عمر کوتاه است و به زودی خدمتگزار از درگاه او تاجش را از بغداد و سرش را برای صفاهان میآورد.
همچنان باشد که تاجی بر سر سلطان نهد
هر که زی او خلعتی از تخت سلطان آورد
هوش مصنوعی: هر کس که هدیهای از طرف پادشاه بیاورد، مانند این است که تاجی بر سر پادشاه میگذارد.
خود بهین سلطانی او دارد که سلطان قدر
هر زمان پیشش سر اندر خط فرمان آورد
هوش مصنوعی: او دارای سلطنتی است که هر زمان، بزرگترین پادشاهان در برابرش احترام میگذارند و فرمانبرداری نشان میدهند.
تا چه افزاید سلیمان را که بادی از هوا
پر مرغی را به تحفه زی سلیمان آورد
هوش مصنوعی: تا چه اندازه میتواند سلیمان را غنی کند، وقتی که باد، پرندهای را از آسمان به عنوان هدیهای برای او میآورد؟
باد را زو رخصه بادا تا ز خاک درگهش
توتیای چشم خاقانی به شروان آورد
هوش مصنوعی: باد اجازه دارد تا از خاک چشمهگاه خاقانی، مانند توتیای چشم، به شروان بیفتد.