شمارهٔ ۲۳ - ایضاً له
سپهر مجد و کرم عزّدین یگانة دهر
که دست و کلک ترا باقضا مساوقتست
شدست ماه نو اندر جهان مشارالیه
از آنکه باسم اسب توش مطابقتست
بهرچه رای شریفت اشارتی فرمود
سبیل چرخ در آن طاعت و موافقتست
چنان بیمن تو اضداد آشتی کردند
که خوشدلی و هنر را بهم معانقتست
رهی ملازم این حضرتست از دل و جان
بصورت ارچه از آن درگهش مفارقتست
در آن مهم که بجاه تو استعانت رفت
توقّف تو هم از غایت مخالفتست
رهی برابر آن زن بمزد هم باشد
گرین مراقبت از جانب مصادقتست
وگر بطبع برو عاشقی چه درباید؟
ترا که با سروریشی چنان معاشقتست
یکی سوار ز بهر خدای را بفرست
مرا مگیر که خود قدمت مرافتقست
سوار ظلم بنا حق همه جهان بگرفت
به یک سوار به عدل این همه مضایقتست
شمارهٔ ۲۲ - این قطعه در مدح شمس الملّة و الدین شمس الدّین خوارزمی گوید:: ای کریمی که پایۀ قدرتشمارهٔ ۲۴ - وله ایضا: صدر احرار شهای الدّین ، ای گاه سخا
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: سیاوش جعفری
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
سپهر مجد و کرم عزّدین یگانة دهر
که دست و کلک ترا باقضا مساوقتست
هوش مصنوعی: آسمان افتخار و بزرگواری، عزّالدین را به عنوان فردی بینظیر در تاریخ معرفی میکند که دست و هنر او با سرنوشت هماهنگی دارد.
شدست ماه نو اندر جهان مشارالیه
از آنکه باسم اسب توش مطابقتست
هوش مصنوعی: در این دنیا، ماه نو به خاطر شباهتش به اسب تو در حال درخشش است.
بهرچه رای شریفت اشارتی فرمود
سبیل چرخ در آن طاعت و موافقتست
هوش مصنوعی: هر چه نظر و حکم معقول تو اشاره کند، در آن اطاعت و توافق خاصی وجود دارد که به مانند حرکات و چرخشهای آسمان است.
چنان بیمن تو اضداد آشتی کردند
که خوشدلی و هنر را بهم معانقتست
هوش مصنوعی: چنانچه به خاطر وجود تو، دشمنان به صلح و آرامش رسیدند که خوشی و هنر در آغوش هم قرار گرفتند.
رهی ملازم این حضرتست از دل و جان
بصورت ارچه از آن درگهش مفارقتست
هوش مصنوعی: این بیت بیان میکند که فردی از دل و جان به این شخصیت مقدس وابسته و همراه است، هرچند که به ظاهر از آن مکان جدا شده و دور است.
در آن مهم که بجاه تو استعانت رفت
توقّف تو هم از غایت مخالفتست
هوش مصنوعی: در این موضوع که به خاطر موقعیت تو، نیاز به کمک وجود دارد، توقف و عدم پیشرفت تو ناشی از شدت مخالفت است.
رهی برابر آن زن بمزد هم باشد
گرین مراقبت از جانب مصادقتست
هوش مصنوعی: اگر کسی در عشق و محبت به زنی تمام تلاش خود را بکند، پاداش آن را خواهد گرفت؛ البته این در صورتی است که از جانب او هم توجه و مراقبتی وجود داشته باشد.
وگر بطبع برو عاشقی چه درباید؟
ترا که با سروریشی چنان معاشقتست
هوش مصنوعی: اگر طبیعی باشد که تو عاشق شوی، دیگر چه چیزی باید در نظر باشد؟ برای تو که اینگونه با سروری خود در عشق به سر میبری.
یکی سوار ز بهر خدای را بفرست
مرا مگیر که خود قدمت مرافتقست
هوش مصنوعی: کسی را به سوی خدای بفرست که سوار است. مرا نپذیر، زیرا خود قدمت و بزرگیات برایم کافی است.
سوار ظلم بنا حق همه جهان بگرفت
به یک سوار به عدل این همه مضایقتست
هوش مصنوعی: با یک سوار ظلم، همه جهان تحت فشار قرار گرفت، اما با یک سوار به حق و عدالت، این همه سختی و تنگنا به وجود نیامده است.