شمارهٔ ۱۲ - ایضا له
ای عزم تیز تار تو چون عمر درشتاب
چون کار روزگار عطای تو بیحساب
هم نوک خامة تو شده مبدع الصّور
هم دست منّت تو شده مالک الرّقاب
باد شمال کرده به لطف تو انتما
اوج سپهر کرده به قدر تو انتساب
از قهر و لطف تست که مشغول میشوند
لاله بکار آتش و نرگس بکارآب
با رای روشن تو چه سودآفتاب را
جز آنکه گرم گردد و آید در اضطراب
کلک سیه رخ تو میان بسته خادمیست
کابکار غیب ازو نبود هیچ در حجاب
تمییز در زمانه نماندست تا که عقل
گوید همی که لفظ تو و گوهر خوشاب
گردون که زیر سایۀجاهت چو ذرّه ییست
جز در هوای تو نزند تیغ آفتاب
خصم تو هست بر سر دریای اشک خویش
کم عمر و بی قرار و تهی مغز چون حباب
گر غنچه را ز عدل تو دلگرمیی بود
باد صبا درید نیارد برو نقاب
ای صدر روزگار تو دانی که این رهی
هرگز نیامدست به تصدیع آن حناب
دارم ز راه شغل و عمل مختصر دهی
از جور دور کاسة گردون شده خراب
در عهد دولت تو که بر سنگ می زند
لاله ز بیم معدلتت ساغر شراب
چندین شگفت نیست اگر این خراب را
آرد ظهور عدل تو در باب احتساب
کاریست خیر وگر به عنایت مدد دهی
از بندگان دعا وز ایزد بود ثواب
حاجت نیایدت به دعای رهی آزانک
پیوند جان تست دعاهای مستجاب
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: سیاوش جعفری
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ای عزم تیز تار تو چون عمر درشتاب
چون کار روزگار عطای تو بیحساب
هوش مصنوعی: ای اراده و عزم تو تند و سریع است، مانند زندگی که با شتاب میگذرد. و مانند کارهای روزمره، نعمتها و بخششهای تو بیحد و حساب است.
هم نوک خامة تو شده مبدع الصّور
هم دست منّت تو شده مالک الرّقاب
هوش مصنوعی: قلم تو خالق تصاویری شده که من به آنها وابستهام و دست لطف تو باعث شده که من بر دیگران تسلط پیدا کنم.
باد شمال کرده به لطف تو انتما
اوج سپهر کرده به قدر تو انتساب
هوش مصنوعی: باد شمال به خاطر رحمت و لطف تو به اوج آسمان اشاره کرده است، مانند اینکه همه چیز به خاطر تو به اوج و بلندی خود رسیده است.
از قهر و لطف تست که مشغول میشوند
لاله بکار آتش و نرگس بکارآب
هوش مصنوعی: این بیت به نوعی بیان میکند که لاله و نرگس، دو گل زیبا، به خاطر تاثیرات و احساسات مختلفی که از طرف تو احساس میکنند، به شکلهای متفاوتی در میآیند؛ لاله به آتش و نرگس به آب. این نشاندهندهی رابطهای عمیق و تأثیرگذار بین طبیعیات و احساسات انسانی است.
با رای روشن تو چه سودآفتاب را
جز آنکه گرم گردد و آید در اضطراب
هوش مصنوعی: با وجود فکر و اندیشهٔ روشنت، چه نفعی به خورشید میرسد جز اینکه گرم میشود و دچار تلاطم و بیقراری میگردد؟
کلک سیه رخ تو میان بسته خادمیست
کابکار غیب ازو نبود هیچ در حجاب
هوش مصنوعی: چهرهی سیاه تو در میان، نگهبانی است که کارش را از غیب انجام میدهد و هیچ چیزی از او در پردهها پنهان نیست.
تمییز در زمانه نماندست تا که عقل
گوید همی که لفظ تو و گوهر خوشاب
هوش مصنوعی: در دنیا دیگر هیچ تفاوتی وجود ندارد تا جایی که عقل بتواند بگوید که سخن تو و محتوای آن چه اندازه زیباست.
گردون که زیر سایۀجاهت چو ذرّه ییست
جز در هوای تو نزند تیغ آفتاب
هوش مصنوعی: آسمان که همچون یک ذره در زیر سایهی عظمت توست، در هیچ شرایطی جز در دلخواهی تو، تابش خورشید را نمیپذیرد.
خصم تو هست بر سر دریای اشک خویش
کم عمر و بی قرار و تهی مغز چون حباب
هوش مصنوعی: دشمن تو بر کنار دریایی از اشکهای خود قرار دارد، او کوتاهمدت و بیقرار و مانند حبابی تو خالی است.
گر غنچه را ز عدل تو دلگرمیی بود
باد صبا درید نیارد برو نقاب
هوش مصنوعی: اگر غنچه از ستم تو امیدی نداشته باشد، باد صبا هم نمیتواند پردهاش را بردارد.
ای صدر روزگار تو دانی که این رهی
هرگز نیامدست به تصدیع آن حناب
هوش مصنوعی: ای بهترین و برجستهترین فرد زمانه! آیا میدانی که این مسیر هرگز به آسانی به تصدیق آن عسل نخواهد رسید؟
دارم ز راه شغل و عمل مختصر دهی
از جور دور کاسة گردون شده خراب
هوش مصنوعی: من از طریق کار و تلاش به چیزی ناچیز رسیدهام و به خاطر ستمهایی که بر من میشود، دنیای بالا به هم ریخته و خراب شده است.
در عهد دولت تو که بر سنگ می زند
لاله ز بیم معدلتت ساغر شراب
هوش مصنوعی: در زمان حکومت تو، حتی گل لاله بر سنگ به خاطر حقایق عدالت تو میزند و در این حال، جام شراب را به دست میگیرد.
چندین شگفت نیست اگر این خراب را
آرد ظهور عدل تو در باب احتساب
هوش مصنوعی: این توقع چندان عجیب نیست اگر در این ویرانه، عدالت تو در روز حساب آشکار شود.
کاریست خیر وگر به عنایت مدد دهی
از بندگان دعا وز ایزد بود ثواب
هوش مصنوعی: اگر کاری نیکو انجام دهی و خداوند به تو کمک کند، از بندگانش دعا دریافت میکنی و پاداشی از جانب او خواهی داشت.
حاجت نیایدت به دعای رهی آزانک
پیوند جان تست دعاهای مستجاب
هوش مصنوعی: نیازی به دعا نداری، زیرا پیوند جان تو با دعاهایی است که به حقیقت اجابت میشوند.