گنجور

شمارهٔ ۶۱

سحرگهان که دم صبح در هوا گیرد
صبا چراغ گل از شمع روز واگیرد
بگرید ابر بهاری و غنچه از سر لطف
سرشک او همه در دامن قبا گیرد
هر آنچه سوسن آزاد بر زبان راند
ز خوش زبانی او زود در صبا گیرد
چو افتد آتش خورشید در حراقة شب
چراغ لاله از و روشنی فرا گیرد
ز شرم روی بتم گل چنان برآید سرخ
که پای تا سر او آتش حیا گیرد
رشک ژاله زرخسار لاله رونق یافت
کهر هر اینه از جوهری بها گیرد
چنین که گل بجوانی و حسن مغرورست
حدیث بلبل عاشق درو کجا گیرد؟
ز تنگ چشمی غنچه اگر چه زر دارد
دهدن برابر گشاید و زو عطا گیرد

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: سیاوش جعفری

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

سحرگهان که دم صبح در هوا گیرد
صبا چراغ گل از شمع روز واگیرد
هوش مصنوعی: صبحگاهان که نسیم ملایمی در هوا می وزد، عطر گل را از روشنایی روز می گیرد.
بگرید ابر بهاری و غنچه از سر لطف
سرشک او همه در دامن قبا گیرد
هوش مصنوعی: ابرهای بهاری به گریه می‌افتند و گل‌برگ‌ها به خاطر لطف و رحمت آن‌ها، اشک‌های ابر را در دامن لباس خود جمع‌آوری می‌کنند.
هر آنچه سوسن آزاد بر زبان راند
ز خوش زبانی او زود در صبا گیرد
هوش مصنوعی: هر چه سوسن آزاد با زبان خود بگوید، به خاطر زیبایی کلامش، زود در نسیم صبحگاهی پخش می‌شود.
چو افتد آتش خورشید در حراقة شب
چراغ لاله از و روشنی فرا گیرد
هوش مصنوعی: وقتی که نور خورشید در تاریکی شب غروب می‌کند، روشنایی لاله نیز از آن تأثیر می‌پذیرد و درخشش خود را به دست می‌آورد.
ز شرم روی بتم گل چنان برآید سرخ
که پای تا سر او آتش حیا گیرد
هوش مصنوعی: از خجالت چهره زیبای او، گل به شدت سرخ می‌شود، به‌طوری که از سر تا پای او شعله‌ای از حیا و شرم شعله‌ور می‌گردد.
رشک ژاله زرخسار لاله رونق یافت
کهر هر اینه از جوهری بها گیرد
هوش مصنوعی: چشم‌نوازی زیبایی گل‌های لاله باعث شده که زیبایی قطره‌های شبنم بیشتر به چشم بیاید، زیرا هر آینه‌ای با وجود این زیبایی‌ها پرهیز از نفیس بودن خود می‌کند.
چنین که گل بجوانی و حسن مغرورست
حدیث بلبل عاشق درو کجا گیرد؟
هوش مصنوعی: در اینجا شاعر به زیبایی و جوانی گل اشاره می‌کند و می‌گوید که زیبایی جوان و مغرور آن، جایی برای داستان عاشقانه بلبل که به خاطر عشقش می‌خواند، باقی نمی‌گذارد. به عبارت دیگر، زیبایی و جذابیت لحظه‌ای ناب و دلربا است و ممکن است داستان‌های عاشقانه در چنین شرایطی نادیده گرفته شوند.
ز تنگ چشمی غنچه اگر چه زر دارد
دهدن برابر گشاید و زو عطا گیرد
هوش مصنوعی: اگرچه غنچه ممکن است زر و طلا داشته باشد، اما از چشم تنگ یک نفر نمی‌تواند باز شود و تنها زمانی که باز شود، می‌تواند عطا و بخشش را دریافت کند.

حاشیه ها

1400/02/28 20:04
عین. ح

بیت ششم: سرشک
بیت آخر:
ز تنگ‌چشمی غنچه اگرچه زر دارد
دهان بر ابر گشاید وز او عطا گیرد