کمال‌الدین اسماعیلشمارهٔ ۴۲
نفس باد صبا می جنبد
غیرت مشک خطا می جنبد
سر و گویی سر حالت دراد
می زند دست وز جا می جنبد
لالۀسوخته دل پنداری
که هم از عالم ما می جنبد
شاخ از رقص نمی آساید
کز سر برگ و نوا می جنبد
شوری اندر چمن افکند صبا
خود ندانم ز کجا می جنبد
آب را سلسله می جنباند
باد دیوانه چو فا می جنبد
مهد طفلان چمن پنداری
بر انگشت هوا می جنبد
شاخ دندان شکوفه که هنوز
دی برآورد چرا می جنبد
دهنی دارد پر آتش و آب
گویی از خوف ورجا می جنبد
برگ در پیش همی تازد تیز
قطره نرمک ز هوا می جنبد
شاخ را هر نفسی باد صبا
می زند بر سر تا می جنبد
زند خوان همچو مغان بر سر شاخ
چون کند زمزمه ها می جنبد
باد نوروز چنان می جنبد
که بصد حیله فرا می جنبد
عالم مرده صفت بار دگر
ز اثر صنع خدا می جنبد
رگ باران حرکت می گیرد
نفس باد صبا می جنبد
همچو پیریست شکوفه بر شاخ
که بیاری عصا می جنبد
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: سیاوش جعفری
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
نفس باد صبا می جنبد
غیرت مشک خطا می جنبد
هوش مصنوعی: نسیم ملایم صبحگاهی به آرامی حرکت می‌کند و این حرکت، غیرت و اهمیت عطر مشک را به نمایش می‌گذارد.
سر و گویی سر حالت دراد
می زند دست وز جا می جنبد
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف حالتی می‌پردازد که سر و کله‌ی انسان دچار تلاطم و بی‌قراری است. گویی فرد در درون خود هیجانی دارد که باعث می‌شود دست‌ها و بدنش نیز بی‌قرار و در حال حرکت باشند. این توصیف می‌تواند نشان‌دهنده‌ی اضطراب، شوق، یا شور و هیجان درونی باشد.
لالۀسوخته دل پنداری
که هم از عالم ما می جنبد
هوش مصنوعی: لاله‌ی سوخته‌ی دل را تصور کن که هنوز از دنیای ما می‌جنبش می‌کند و زندگی دارد.
شاخ از رقص نمی آساید
کز سر برگ و نوا می جنبد
هوش مصنوعی: شاخ درخت به خاطر رقص و حرکاتش آرام نمی‌گیرد، چرا که از روی برگ‌ها و صدای موسیقی دائم در حال جنبش است.
شوری اندر چمن افکند صبا
خود ندانم ز کجا می جنبد
هوش مصنوعی: نسیم صبحگاهی شوری در چمن به راه انداخته است، اما من نمی‌دانم این جنبش و حرکت از کجا آمده است.
آب را سلسله می جنباند
باد دیوانه چو فا می جنبد
هوش مصنوعی: باد دیوانه باعث می‌شود که آب به حرکت درآید و تکان بخورد.
مهد طفلان چمن پنداری
بر انگشت هوا می جنبد
هوش مصنوعی: مهد کودکان باغ مانند است و در آغوش باد به آرامی تکان می‌خورد.
شاخ دندان شکوفه که هنوز
دی برآورد چرا می جنبد
هوش مصنوعی: شاخ دندانی که هنوز گل نداشته، چرا اینقدر ناآرام و پرجنب و جوش است؟
دهنی دارد پر آتش و آب
گویی از خوف ورجا می جنبد
هوش مصنوعی: دهانی دارد که از آتش و آب پر است و انگار از ترس و امید به شوق می‌جنبشی.
برگ در پیش همی تازد تیز
قطره نرمک ز هوا می جنبد
هوش مصنوعی: برگ به آرامی در حال حرکت است و قطره‌ای از آب به نرمی از هوا تکان می‌خورد.
شاخ را هر نفسی باد صبا
می زند بر سر تا می جنبد
هوش مصنوعی: هر نفس نسیم دلپذیری به شاخ درخت می‌وزد و آن را به حرکت درمی‌آورد.
زند خوان همچو مغان بر سر شاخ
چون کند زمزمه ها می جنبد
هوش مصنوعی: زند در حالتی شبیه به مغان، بر روی شاخه درخت آواز می‌خواند و همزمان سر و صداهایی ایجاد می‌کند.
باد نوروز چنان می جنبد
که بصد حیله فرا می جنبد
هوش مصنوعی: باد نوروز با طراوت و شادابی خاصی می‌وزد و به گونه‌ای حرکت می‌کند که گویی به هزاران روش مختلف و با ذوق و زیبا می‌رقصد.
عالم مرده صفت بار دگر
ز اثر صنع خدا می جنبد
هوش مصنوعی: جهان مرده‌گون بار دیگر به خاطر تأثیرات آفرینش خدا به جنب و جوش افتاده است.
رگ باران حرکت می گیرد
نفس باد صبا می جنبد
هوش مصنوعی: باران شروع به باریدن می‌کند و نسیم ملایم صبحگاهی به حرکت در می‌آید.
همچو پیریست شکوفه بر شاخ
که بیاری عصا می جنبد
هوش مصنوعی: شکوفه‌ای که بر شاخه‌ای جوانه زده، به مانند پیرمردی است که با تکیه‌گاهش، حرکت می‌کند.