کمال‌الدین اسماعیلشمارهٔ ۱۰
ندانم غنچه را بلبل چه گفتست
که بس خونین دل و چهره کشفتست
مگر رازی که او را با صبا بود
یکایک فاش در رویش بگفتست
تو گویی آتش افتادست در خار
ز بس گلها که از گلبن شکفتست
بجز در حلقۀ لاله نیایی
گهر هایی که چشم ابر سفتست
اگر چه فتنۀ باغست نرگس
بدان شادم که آخر فتنه خفتست
صبا کرد آشکارا بر سر چوب
هر آن خرده که گل در دل نهفتست
دو سر در یک قدم بنمود نرگس
بنا میزد، چه زیبا طاق و جفتست
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: سیاوش جعفری
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ندانم غنچه را بلبل چه گفتست
که بس خونین دل و چهره کشفتست
هوش مصنوعی: نمی‌دانم بلبل چه چیزی به غنچه گفته است که او را این‌قدر دل‌شکسته و غمگین کرده و چهره‌اش را غرق در اندوه نشان می‌دهد.
مگر رازی که او را با صبا بود
یکایک فاش در رویش بگفتست
هوش مصنوعی: به نظر می‌رسد که رازهایی که از دل صبا (نسیم) برمی‌آید، یکی یکی به وضوح بر چهره‌اش نمایان شده است.
تو گویی آتش افتادست در خار
ز بس گلها که از گلبن شکفتست
هوش مصنوعی: انگار آتش در بین خارها افتاده، از بس که گلها در باغ شکوفه زده‌اند.
بجز در حلقۀ لاله نیایی
گهر هایی که چشم ابر سفتست
هوش مصنوعی: جز در محفل گل لاله، در جایی دیگر مرو، چون اشکباران ابرهاست.
اگر چه فتنۀ باغست نرگس
بدان شادم که آخر فتنه خفتست
هوش مصنوعی: هرچند که وجود نرگس در باغ باعث آشفتگی و حواس‌پرتی است، اما من خوشحالم که در نهایت این آشفتگی به خواب و آرامش می‌انجامد.
صبا کرد آشکارا بر سر چوب
هر آن خرده که گل در دل نهفتست
هوش مصنوعی: نسیم صبحگاهی به روشنی بر روی چوبی که گل در دلش پنهان شده، می‌وزد و همه‌ی جزئیات را نمایان می‌کند.
دو سر در یک قدم بنمود نرگس
بنا میزد، چه زیبا طاق و جفتست
هوش مصنوعی: نرگس با دو شاخه‌اش در یک قدم جلوه‌گری می‌کند و این زیبایی‌اش به‌قدری است که انگار یک قوس زیبا و هماهنگ را به نمایش گذاشته است.
حاشیه ها
1398/06/12 16:09
سلام
در مصرع دوم از بیت اول
شکفته است
باید درست باشه احتمالا
1398/07/23 14:09
عین. ح
«کشفتن» به معنی شکافتن است که مجازاً در مورد شکفتن گل هم به کار می‌رفته است؛ بنابراین به همین شکل درست است. افزون بر این، اگر شکفتن باشد، تکرار قافیه است که دست‌کم در غزل کمال چندان دیده نمی‌شود؛ البته غیر از ردالقافیه (یکسانی قافیة مصراع‌های اول و سوم)
1399/07/10 01:10
جعفر مصباح
بیت چهارم
تبدیل
نیایی به نیابی