گنجور » کمال‌الدین اسماعیل » قصاید » شمارهٔ ۱۷

کمال‌الدین اسماعیل

شمارهٔ ۱۷ - وله ایضآ یمدحه

برتافتست بخت مرا روزگار دست

زانم نمی رسد بسر زلف یار دست

سر بر نیاورد فلک از دست دست من

با یار اگر شبی کنم اندر کنار دست

آرم برون زهر شکنش صد هزار دل

گر در شود مرا بدو زلف نگار دست

صبر و جوانی و دل و جان بود در غمش

شستم بآب دیده ازین هر چهار دست

بر دمّ مار پای نهادست بیگمان

هر کس که زد در آن سر زلف چو ماردست

غم دست نیک میدهد از هر طرف و لیک

اینم بترکه می ندهد غمگسار دست

چون آستین ز دست گذشتست کار من

و او در نمی کشد ز چنین دستکار دست

ای دل گرت بعافیتی دسترس بود

کوته مکن ز دامن او زینهار دست

سربازیست کار تو با دست بازیش

چون پای او نداری رو زو بدار دست

بر جه یکی ز چاه ز نخدانش مرد وار

در زن بدان دو تا رسن مشکبار دست

ایدست رنگ کرده چه دستت! این که باز

آلوده یی بخون دلم آشکار دست

در خون عاشقان تو سعی ار نمی کند

بهر چراست بسته کمر از سوار دست؟

پیکان تیر غمزۀ تو در دل منست

ورنیست باورت ز من اینک بیاردست

طوطیّ عقل در هوس شکَر لبت

بر سر همی زند چو مگس زاز زار دست

نامد بدست وصل تو بی زحمت فراق

بر کل کسی نیابد بی زخم خار دست

لعل ترا شبی ببسودم من و هنوز

می لیسم از حلاوت آن گربه واردست

از ارزوی سلسلۀ زلف تست اینک

دیوانه وار گردد بر نی سوار دست

در آرزوی روی تو دارم چو اینه

دایم ستون بزیر ز نخ ز انتظار دست

چون در در آب جویند این مهرۀ گلین

گر باز دارم از مژۀ اشکبار دست

پای از میان کار غمت آورم برون

گر گیردم عنایت صدر کبار دست

سلطان شرع صاعد کانگام حلّ و عقد

بر بند آسمانرا از اقتدار دست

گشتست پنج شاخ سر دست بهر آنک

ز اسیب بار بخشش او شد فکار دست

در زان سبب یتیم نهادست نام خود

تاوی درآورد بسرش خوار خوار دست

کردست دستیاری ظالم بعهد او

در خام از آن گرفته بود بازیار دست

مستظهر است دست شریعت بذات او

زان سینه می کند ز پی افتخار دست

ای مانده زیر سنگ وقار تو دست کوه

وی یافته شکوه تو برنه حصار دست

برداریش ز خاک و رسانیش بر فلک

هر کو بدامن تو زند چون غبار دست

گر جان آدمی نه بدست قضا درست

از بهر چیست جای تو ای نامدار دست؟

چون آستین زیمن تو صاحب علم شود

هر کس که بوسه داد ترا یک دوبار دست

زور آزمای خشم تو چون پای بفشرد

یا زد بقهر در کمر کوهسار دست

بستست دست خصم ز امساک و مر ترا

از جود مطلق است در این روزگار دست

از روی آنکه از پس پشتش فکنده یی

دایم چو دشمن تو بود سوگوار دست

چون بالش تو دست تو در صدر چرخ را

بر هم نهد پیش درت بنده وار دست

آنجا که هست دست تو در صدر چرخ را

دربان بسینه باز نهد روزبار دست

گر هیبت تو باطشه را بانگ برزند

چون سرو باز داردش از گیر و دار دست

حالی بسر درآید انگشتها ز عجز

از بار بخشش تو چو گیرد شمار دست

کان کیست باسخای تو تا هست دست تو

خود کس نبرد نزد چنان خاکسار دست

احرار دهر ملک یمین تواند از آنک

بر همگنانت هست ز جود و یسار دست

خورشید دولتیّ و بفّر تو زر شود

گر فی المثل بری بسوی خاک خوار دست

چون کوزه سر نیافت بگردن براز نهیب

بر سر چو زد حسود تو از اضطراب دست

با دست دستگاهش چندانکه گرد خویش

خصم تو می برآرد همچون چنار دست

مبسوط دست خصم تو چندان بود که او

بهر سوال دارد بر رهگذار دست

در زر گرفت باد خزان دست شاخسار

زیرا که داشت بهر تو برکردگار دست

پهلو ز تو هر آنکه تهی کرد چون چنار

بر پیش و پس گرفته بود ز افتقار دست

وانکو برهنه پیش سخایت رود چو کاج

حالی چو سرو جامه کند از هزار دست

بر خاطرم نهادی دستی ز مکر مت

ورنه بشسته بودم از این کار و بار دست

سر دستی است شعر من ایراکه می نداد

ابکار فکر بر حسب اختیار دست

بهر قبول بخشش بی انتهای تو

بنگر چگونه داشته ام بر قطار دست

آورده ام بدست وبر آورده ام ز دست

شعری که یافت بر گهر شاهوار دست

دوشیزگان خاطر من بین که غنچه وار

بر رخ گرفته اند ز تو شرمسار دست

هستم هزار دستان در باغ مدحتت

کز هگمتان ببردم در این دیار دست

مرغی که در خزانش از این دست لحنهاست

خود چون بود چو تازه کند نو بهار دست

بر دست از آن نهادم این شعر چون نگار

کایّام عید خوب بود درنگار دست

خصم شتر دلت را قربان کند همی

زین روی سعد ذابح آهخته کار دست

جاوید زی که مملکت پایدار تو

در دامن قیامت زد استوار دست

هم عهد خود شدند بقای تو و ابد

وانگه زدند بر هم بر این قرار دست

شمارهٔ ۱۶ - وقال ایضآ یمدح الصّدر السّعید عمادالاسلام الخجندی نورالله ضریحه: جهان سروری و پشت دودمان خجند شمارهٔ ۱۸ - ایضاً له: ای کریمی که در ستایش تو

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)

قالب شعری: قصیده

منبع اولیه: سیاوش جعفری

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

حاشیه ها

1397/02/21 17:05

مینو

در بیت 15، کلمه ی گل به صورت کل آمده است که اشتباه است.

1397/02/21 17:05

مینو

در بیت 18 بین اجزای کلمه ی زنخ فاصله ایجاد شده است که موجب بدخوانی می شود.

1399/05/26 05:07

Reza Deilami

انتهای بیت 16 اینگونه تایپ شده: گربه واردست.
در صورتی که باید "می‌لیسم از حلاوت آن گربه‌وار دست" نوشته شود.