گنجور

شمارهٔ ۱۶۸ - وله ایضاً فیه

ای ز بزرگی بدان مقام که قدرت
بر سر گردون فراشتست و ساده
بس که تردّد کنند زی درت آنک
بر فلک از کهکشان علامت جاده
عاجز تدبیر تست جنبش گردون
ورچه بکار آورد فنون جلاده
خدمت تو کردنی چو طاعت ایزد
مدحت تو گفتنی چو لفظ شهاده
جلوه گه خصم تو منصّۀ دارست
گردن بندش کمند و تیغ قلاده
تیر فلک در هوای آتش طبیعت
بر بفکندست همچو تیر کباده
آتش خشم تو چون زبانه برآرد
شیر فلک برنهد بگاو لباده
از تو سؤالیست بنده را بتفضّل
زود جوابش ده از طریق افاده
گر بفضولی کسی ز خادم مخلص
پرسد حالی چنان که باشد عاده
گوید نان زیادت تو چه فرمود
خواجه چو باز آمد از سفر بسعاده؟
شاید اگر گویمش که از پس شش ماه
صرت کما کنت و العناء زیاده

اطلاعات

وزن: مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: سیاوش جعفری

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای ز بزرگی بدان مقام که قدرت
بر سر گردون فراشتست و ساده
هوش مصنوعی: ای بزرگ، به مرتبه‌ای آگاه باش که قدرت بر آسمان‌ها را در دست دارد و در عین حال، ساده و بی‌آلایش است.
بس که تردّد کنند زی درت آنک
بر فلک از کهکشان علامت جاده
هوش مصنوعی: به خاطر این‌که پیوسته کسانی به درگاه تو رفت و آمد می‌کنند، در آسمان از کهکشان نشانه‌ای از راهی دیده می‌شود.
عاجز تدبیر تست جنبش گردون
ورچه بکار آورد فنون جلاده
هوش مصنوعی: تو در چرخش و تغییرات زندگی ناتوانی و اینکه چه کارهایی می‌توانی انجام دهی، بستگی به تدبیر و تدابیر دیگران دارد.
خدمت تو کردنی چو طاعت ایزد
مدحت تو گفتنی چو لفظ شهاده
هوش مصنوعی: هنگامی که به خدمت تو مشغولم، مانند عبادت خداوند است و زمانی که از تو تعریف و تمجید می‌کنم، مثل شهادت دادن است.
جلوه گه خصم تو منصّۀ دارست
گردن بندش کمند و تیغ قلاده
هوش مصنوعی: در رویارویی با دشمن، هر حرکتی که انجام می‌دهد، به مانند کمند و دلبری با تیغی است که او را به بند کشیده است.
تیر فلک در هوای آتش طبیعت
بر بفکندست همچو تیر کباده
هوش مصنوعی: سهم و قسمت سرنوشت در زندگی انسان مانند تیری است که به هدف خود می‌خورد، همان‌طور که تیر کمان در هوا به سوی هدف پرتاب می‌شود.
آتش خشم تو چون زبانه برآرد
شیر فلک برنهد بگاو لباده
هوش مصنوعی: خشم تو مانند آتشی است که شعله‌ور می‌شود و در نتیجه، قدرت و عظمت آسمان را به زمین می‌اندازد.
از تو سؤالیست بنده را بتفضّل
زود جوابش ده از طریق افاده
هوش مصنوعی: از تو پرسشی دارم، لطفاً به سرعت به آن پاسخ بده و راهنمایی کن.
گر بفضولی کسی ز خادم مخلص
پرسد حالی چنان که باشد عاده
هوش مصنوعی: اگر کسی از خادم وفادار و صمیمی در مورد وضعیت کسی فضولی کند، همان‌طور که معمول است، چه جوابی خواهد گرفت؟
گوید نان زیادت تو چه فرمود
خواجه چو باز آمد از سفر بسعاده؟
هوش مصنوعی: زن در پاسخ به شوهرش که از سفر برگشته و از او می‌پرسد که آیا نان کافی و خوبی برای او فراهم کرده است، می‌گوید: وقتی تو سفر رفته‌ای و حالا برگشته‌ای، چه دستوری باید دهم برای نان بیشتر؟
شاید اگر گویمش که از پس شش ماه
صرت کما کنت و العناء زیاده
هوش مصنوعی: شاید اگر به او بگویم که بعد از گذشت شش ماه، همچنان همان‌طور هستی و مشکل هم بیشتر شده است.