گنجور

شمارهٔ ۱۱ - در مدح شاه جهان صاحبقران ثانی

در کف شاه جهان آن ثانی صاحبقران
نیزه را بین جلوه گر چون برق لامع از سحاب
نی غلط گفتم، کفش خورشید اوج رفعتست
نیزه زرین بود خط شعاع آفتاب
رمح او شمعست و مرغ روحها پروانه اش
کانچه در شمع آتشست اندر سنان اوست آب
صفحه عمر عدو را خط کشد روز مصاف
نیزه اش را خطی از بهر همین آمد خطاب
یک نهال و صد ثمر، چون دست ارباب هنر
چون عصای موسوی در هر مصافی کامیاب
گر بدریا افتد از برق سنان او فروغ
در میان آب ماهی را توان کردن کباب
دردل و جان عدو چیزی بجز آتش مباد
تا سنانش را بود از چشمه سار فتح آب

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

در کف شاه جهان آن ثانی صاحبقران
نیزه را بین جلوه گر چون برق لامع از سحاب
هوش مصنوعی: در دستان شاه بزرگ، آن فرمانروای دوّم، نیزه‌ای را می‌بینی که همچون برق درخشانی از ابرها خود را نشان می‌دهد.
نی غلط گفتم، کفش خورشید اوج رفعتست
نیزه زرین بود خط شعاع آفتاب
هوش مصنوعی: ببخشید، از اشتباهی که کردم عذرخواهی می‌کنم. کفش خورشید نشان‌دهنده عظمت و بلندی است، و نیزه زرین نشان می‌دهد که پرتوهای خورشید مانند نوارهای طلایی در آسمان می‌درخشند.
رمح او شمعست و مرغ روحها پروانه اش
کانچه در شمع آتشست اندر سنان اوست آب
هوش مصنوعی: زلمی که در عشق او شمع وجودش روشن است، روح‌ها مانند پروانه به دور او می‌چرخند. آنچه در شمع آتش است، در تیغ او نمایان است و نشان‌دهنده‌ی وجود اوست.
صفحه عمر عدو را خط کشد روز مصاف
نیزه اش را خطی از بهر همین آمد خطاب
هوش مصنوعی: در روز جنگ، زمان عمر دشمن به پایان می‌رسد و نیزه‌اش نشانه‌ای از این سرنوشت است. این اتفاق به خاطر همین لحظه نبرد و رویارویی است که پیش می‌آید.
یک نهال و صد ثمر، چون دست ارباب هنر
چون عصای موسوی در هر مصافی کامیاب
هوش مصنوعی: یک درخت کوچک می‌تواند میوه‌های زیادی بدهد، زیرا هنر و مهارت نه تنها در شکل ظاهری بلکه در کاربرد و تأثیر آن هم دیده می‌شود؛ مانند عصای موسی که در هر چالشی موفق است.
گر بدریا افتد از برق سنان او فروغ
در میان آب ماهی را توان کردن کباب
هوش مصنوعی: اگر شمشیر او به دریا بیفتد، نور آن می‌تواند در آب ماهی را کباب کند.
دردل و جان عدو چیزی بجز آتش مباد
تا سنانش را بود از چشمه سار فتح آب
هوش مصنوعی: در دل و جان دشمن جز آتش و سوزش چیزی نیست، تا زمانی که پیروزی‌اش را با مهارت و قدرت به دست نیاورد.