گنجور

غزل شمارهٔ ۳۴

ترک چشمت می‌کند آماج‌گه محراب را
ما طمع داریم ازو دل‌جویی احباب را
با ستمکاران گیتی بد نمی‌گردد سپهر
عید قربان است دایم خانهٔ قصاب را
منزل نزدیک‌تر دارد خطر هم بیشتر
می‌دهد دوری ساحل مژدهٔ نایاب را
عاقلان را با خم زنجیر زلفت همسری است
یاد می‌گیرند ار دیوانه‌ها آداب را
بر ستمگر بیشتر دارد اثر تیغ ستم
عمر کوتاه از تعدی می‌شود سیلاب را
گر سواد زلف چندی دیرتر روشن شود
مصحف رویت نمی‌خواهد زخط اعراب را
زخم تیغت قبلهٔ دل‌ها است چسبان‌تر خوش است
ابروان پیوسته می‌باید بلی محراب را
چون هدف ما یک طرف تا چند و خلقی یک طرف
کوه از یک تیغ می‌نالد بنازم تاب را
یک سبب پیدا نکرد از بهر ناکامی خویش
گرچه بر هم زد کلیم این عالم اسباب را

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ترک چشمت می‌کند آماج‌گه محراب را
ما طمع داریم ازو دل‌جویی احباب را
هوش مصنوعی: چشم تو باعث شده که ما به سوی محراب بگریزیم و امیدواریم که دوستان به ما محبت کنند.
با ستمکاران گیتی بد نمی‌گردد سپهر
عید قربان است دایم خانهٔ قصاب را
هوش مصنوعی: زندگی با ظالم‌ها به خوبی نمی‌گذرد و همیشه دلهره و ناامنی حاکم است. مانند روز عید قربان که همواره شاهد قربانی شدن و کشتن هستیم.
منزل نزدیک‌تر دارد خطر هم بیشتر
می‌دهد دوری ساحل مژدهٔ نایاب را
هوش مصنوعی: اگر چه خانه به ساحل نزدیک‌تر است، اما این نزدیکی خطرات بیشتری را به همراه دارد. از سوی دیگر، فاصله از ساحل، خبرهای نایاب و خوشی را به همراه می‌آورد.
عاقلان را با خم زنجیر زلفت همسری است
یاد می‌گیرند ار دیوانه‌ها آداب را
هوش مصنوعی: عاقلان یاد می‌گیرند که چگونه با زنجیر زلف تو زندگی کنند، حتی اگر دیوانه‌ها هم نتوانند آداب را رعایت کنند.
بر ستمگر بیشتر دارد اثر تیغ ستم
عمر کوتاه از تعدی می‌شود سیلاب را
هوش مصنوعی: تیغ ظلم بر ستمگر بیشتر تأثیر دارد، زیرا عمر او به واسطه تعدی‌ها کوتاه می‌شود، مانند سیلابی که جاری می‌گردد.
گر سواد زلف چندی دیرتر روشن شود
مصحف رویت نمی‌خواهد زخط اعراب را
هوش مصنوعی: اگر تاریکی و دل‌نگرانی ناشی از زلف تو کمی بیشتر باقی بماند، نیازی به نوشتن و خواندن اعراب برای درک زیبایی صورتت نخواهد بود.
زخم تیغت قبلهٔ دل‌ها است چسبان‌تر خوش است
ابروان پیوسته می‌باید بلی محراب را
هوش مصنوعی: زخم تیغ تو برای دل‌ها مثل قبله‌ای است که دل‌ها به سوی آن می‌چرخند. ابروان پیوسته‌ات به گونه‌ای است که به جایی چسبیده و زیبا می‌شود؛ پس باید به عبادتگاه دل‌ها توجه کرد.
چون هدف ما یک طرف تا چند و خلقی یک طرف
کوه از یک تیغ می‌نالد بنازم تاب را
هوش مصنوعی: وقتی که هدف ما تنها به یک سوست و مردم به طرف دیگر، به شکل جدی و جدل، می‌کوشند، از این وضعیت به وجد می‌آیم و به قدرت تحمل و تاب‌آوری admire می‌کنم.
یک سبب پیدا نکرد از بهر ناکامی خویش
گرچه بر هم زد کلیم این عالم اسباب را
هوش مصنوعی: او به دنبال دلیلی برای ناامیدیش نرفت، هرچند که کلیم (حضرت موسی) این دنیا را تحت تأثیر عوامل گوناگون قرار داده است.