گنجور

غزل شمارهٔ ۲

بدل کردم به مستی عاقبت زهد ریایی را
رسانیدم به آب از یمن می بنیاد تقوی را
ز سینه این دل بی‌معرفت را می‌کنم بیرون
چرا بیهوده گیرم در بغل مینای خالی را
تعلق نیست با جان گر نیفشانده به پای او
من بیدل نمی‌فهمم تکلف‌های رسمی را
گذشتن از جهان ناید به پای همت هر کس
نباشد هیچ معجز بهتر از تجرید عیسی را
بود آرایش معشوق حال در هم عاشق
سیه‌روزی مجنون سرمه باشد چشم لیلی را
پس از درد جدایی محنت ایام ننماید
زآتش هیچ پروا نیست دور از آب ماهی را
دو مصرع در سبک‌روحی کلیم آن طور بنماید
که در پرواز شهرت بال باشد مرغ معنی را

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بدل کردم به مستی عاقبت زهد ریایی را
رسانیدم به آب از یمن می بنیاد تقوی را
هوش مصنوعی: در نهایت، با انتخاب مستی به جای زهد ظاهری، به حالت واقعی تقوا رسیده‌ام و آن را به اوج خود رسانده‌ام.
ز سینه این دل بی‌معرفت را می‌کنم بیرون
چرا بیهوده گیرم در بغل مینای خالی را
هوش مصنوعی: من دل بی‌فهم و حسرت‌خور را از خود دور می‌کنم، چرا که بیهوده خودم را در آغوش کسی نگه‌دارم که هیچ احساسی ندارد و خالی است.
تعلق نیست با جان گر نیفشانده به پای او
من بیدل نمی‌فهمم تکلف‌های رسمی را
هوش مصنوعی: این شعر به این معناست که اگر عشق و وابستگی واقعی با جان انسان وجود نداشته باشد، دیگر هیچ چیز نمی‌تواند آن را درک کند. من، بدون احساس واقعی و خالص، نمی‌توانم پیچیدگی‌ها و ظرافت‌های ظاهری و رسمی زندگی را درک کنم.
گذشتن از جهان ناید به پای همت هر کس
نباشد هیچ معجز بهتر از تجرید عیسی را
هوش مصنوعی: عبارت به این معنی است که عبور از دنیا و رسیدن به اهداف بزرگ، به اندازه همت و اراده هر فرد بستگی دارد و هیچ چیزی نمی‌تواند مانند خلوص نیت و تجرد عیسی از دستاوردهای دنیایی، معجزه‌آسا باشد.
بود آرایش معشوق حال در هم عاشق
سیه‌روزی مجنون سرمه باشد چشم لیلی را
هوش مصنوعی: آرایش معشوق در وضعیتی است که عاشق بدبخت مجنون، با چشم‌های سرمه‌دار لیلی را می‌نگرد.
پس از درد جدایی محنت ایام ننماید
زآتش هیچ پروا نیست دور از آب ماهی را
هوش مصنوعی: بعد از دوری و جدایی، سختی‌های روزگار به چشم نمی‌آید. ماهی بی آب را آتش سوزان نمی‌کند و از آن نمی‌ترسد.
دو مصرع در سبک‌روحی کلیم آن طور بنماید
که در پرواز شهرت بال باشد مرغ معنی را
هوش مصنوعی: در اینجا گفته می‌شود که به سبک کلیم، شعرها به گونه‌ای روح‌نواز و لطیف جلوه می‌کنند که در آن شهرت و محبوبیت مانند بالی برای مرغی است که به پرواز در آمده است. این تصویر بیانگر زیبایی و عظمت شعر است که همچون بالی به پرواز در می‌آید و باعث جلب توجه می‌شود.