گنجور

شمارهٔ ۴۱ - قصیده در توحید

مرا چه حد ثنا لااله الا الله
کجا من و تو کجا لااله الا الله
تو آن یگانهٔ پاکی که هستی تو بود
بری ز چون و چرا لااله الا الله
تویی که ذکر ملائک زشوق بندگیت
بود صباح و مسا لااله الا الله
توئی که در صفت کبریات باشد لال
زبان شاه و گدا لااله الا الله
تو آن حکیم رؤفی که کرده حکمت تو
به درد کفر دوا لااله الا الله
ز لطف تست ره مستقیم ایمان را
دلیل و راهنما لااله الا الله
تویی که هست ز شوق تو ذکر انس و ملک
به روی ارض و سما لااله الا الله
بود به حرمت امت که کفر و ایمان را
ز هم نموده جدا لااله الا الله
شکفت از آنکه سحرگه به گوش خود بشنید
گل از زبان گیا لااله الا الله
زبان چه کم بود از لخت خون به جز تهلیل
خوش است ناطقه با لااله الا الله
رهانده است دل خلق را ز ظلمت کفر
فروغ شمع هدا لااله الا الله
به هر که گشته زامراض کام جانش تلخ
چشانده شهد شفا لااله الا الله
شفا دهندهٔ امراض مزمن کفر است
ز فیض نام خدا لااله الا الله
به کام آنکه ز ذکرش نگشت شیرین کام
بریخت زهر فنا لااله الا الله
شکفت غنچه، رسانید تا بگوش دلش
زبان موج هوا لااله الا الله
چو صبح مطلع انوار گردی ار گویی
ز روی صدق و صفا لااله الا الله
کراست گوش دلت ورنه چون نمی شنوی
ز هر زبان گیا لااله الا الله
به روی صفحهٔ گیتی به یادگار بماند
ز خواجهٔ دو سرا لااله الا الله
شد از نسیم دم تیغ حیدری روشن
چراغ بزم هدا لااله الا الله
هزار شکر که راه نجات را جویا
شده است هادی ما لااله الا الله
هزار شکر که جاریست بر زبان دلم
همیشه نام خدا لااله الا الله
هزار شکر که دایم گل سرشاخ است
زبان حمد مرا لااله الا الله
هزار شکر که ما راست بر یگانهٔ کیش
دل و زبان دو گوا لااله الا الله
مرا از هول قیامت چه غم که خواهد بود
انیس روز جزا لااله الا الله

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مرا چه حد ثنا لااله الا الله
کجا من و تو کجا لااله الا الله
هوش مصنوعی: من چه اندازه می‌توانم تو را مدح بگویم و ستایش کنم، در حالی که تو بسیار بالاتر از من هستی و هرچه بگویم در مقایسه با عظمت تو کوچک است. فقط یادآوری این کلمات بزرگ‌تر از هر ستایشی است: «جز الله معبودی نیست».
تو آن یگانهٔ پاکی که هستی تو بود
بری ز چون و چرا لااله الا الله
هوش مصنوعی: تو آن انسان بی‌نظیری هستی که وجودت خالی از هر نوع تردید و سؤال است؛ فقط باید به یکتایی خداوند ایمان داشته باشی.
تویی که ذکر ملائک زشوق بندگیت
بود صباح و مسا لااله الا الله
هوش مصنوعی: تو در هر صبح و شام، ذکر فرشتگان هستی که به شوق بندگی تو می‌گویند: هیچ معبودی جز خداوند نیست.
توئی که در صفت کبریات باشد لال
زبان شاه و گدا لااله الا الله
هوش مصنوعی: تو ای که در صفات بزرگ‌تری، زبان هر شاه و گدایی را در توحید خاموش کرده‌ای. فقط خداوندی جز او وجود ندارد.
تو آن حکیم رؤفی که کرده حکمت تو
به درد کفر دوا لااله الا الله
هوش مصنوعی: تو آن دانای مهربانی هستی که حکمت تو، بیماری کفر را با لااله الا الله درمان کرده است.
ز لطف تست ره مستقیم ایمان را
دلیل و راهنما لااله الا الله
هوش مصنوعی: از لطف و محبت توست که مسیر مستقیم ایمان را می‌شناسم و راهنمای من در این راه، گفتن "لا اله الا الله" است.
تویی که هست ز شوق تو ذکر انس و ملک
به روی ارض و سما لااله الا الله
هوش مصنوعی: تو هستی آن کسی که شوق تو باعث ذکر و نام خداوند در زمین و آسمان شده است، به این معنا که همه جا نام تو و یاد تو وجود دارد.
بود به حرمت امت که کفر و ایمان را
ز هم نموده جدا لااله الا الله
هوش مصنوعی: به خاطر بزرگداشت امت، کفر و ایمان از هم جدا شده و فقط شما را به یگانگی خداوند می‌خواند: هیچ معبودی جز خدا نیست.
شکفت از آنکه سحرگه به گوش خود بشنید
گل از زبان گیا لااله الا الله
هوش مصنوعی: به خاطر آنکه در صبح زود به گوش خود شنید، گل از جمله «لااله الا الله» شکوفا شد.
زبان چه کم بود از لخت خون به جز تهلیل
خوش است ناطقه با لااله الا الله
هوش مصنوعی: زبان چه نسبتی با خون دارد؟ جز این‌که ذکر خداوند، یعنی "لا اله الا الله"، بهترین واژه است.
رهانده است دل خلق را ز ظلمت کفر
فروغ شمع هدا لااله الا الله
هوش مصنوعی: نور شمع هدایت، دل مردم را از تاریکی کفر نجات داده است. فقط اوست که باید مورد پرستش قرار گیرد، "لا اله الا الله".
به هر که گشته زامراض کام جانش تلخ
چشانده شهد شفا لااله الا الله
هوش مصنوعی: هرکس که به خاطر بیماری‌هایش زندگی‌اش تلخ شده، اگر تجربهٔ شیرینی درمان را بچشد، می‌فهمد که فقط خداوند یکتا وجود دارد.
شفا دهندهٔ امراض مزمن کفر است
ز فیض نام خدا لااله الا الله
هوش مصنوعی: در این بیت بیان می‌شود که تنها نام خدا و شهادت به یگانگی‌اش می‌تواند درمانی برای بیماری‌های مزمن و ریشه‌دار باشد. به عبارتی، ایمان به خداوند و یاد او، توانایی شفابخشی دارد و می‌تواند به درمان مشکلاتی که به نظر حل‌نشدنی می‌آیند، کمک کند.
به کام آنکه ز ذکرش نگشت شیرین کام
بریخت زهر فنا لااله الا الله
هوش مصنوعی: خوشی و شیرینی زندگی برای کسی است که یاد خدا را فراموش نکند. چون کسی که یادش می‌رود، از لذت‌ها و خوبی‌ها بی‌بهره می‌ماند و زندگی‌اش به تلخی و نابودی دچار می‌شود.
شکفت غنچه، رسانید تا بگوش دلش
زبان موج هوا لااله الا الله
هوش مصنوعی: غنچه‌ای شکوفا شده و صدای موج هوا به دل او رسیده و او با تمام وجود می‌گوید: هیچ معبودی جز خدا نیست.
چو صبح مطلع انوار گردی ار گویی
ز روی صدق و صفا لااله الا الله
هوش مصنوعی: زمانی که صبح نورها را روشن می‌کند، اگر با صداقت و خلوص نیت بگویی "لا اله الا الله"، تأثیر عمیقی خواهد داشت.
کراست گوش دلت ورنه چون نمی شنوی
ز هر زبان گیا لااله الا الله
هوش مصنوعی: اگر دل تو گوش شنوایی ندارد، پس چرا از هر زبانی این ندا را نمی‌شنوی که جز الله هیچ خدایی نیست؟
به روی صفحهٔ گیتی به یادگار بماند
ز خواجهٔ دو سرا لااله الا الله
هوش مصنوعی: این جمله بیانگر این است که نام خداوند به یادگار بر روی زمین باقی بماند، به ویژه به خاطر بزرگی و عظمت او در دو جهان.
شد از نسیم دم تیغ حیدری روشن
چراغ بزم هدا لااله الا الله
هوش مصنوعی: نسیم جان‌افزا، با نشانه‌های تیغ حیدر، چراغ جشن هدایت را روشن کرد؛ و عبارت لا اله الا الله در آن جا دیده می‌شود.
هزار شکر که راه نجات را جویا
شده است هادی ما لااله الا الله
هوش مصنوعی: هزاران بار از خداوند سپاسگزارم که ما به دنبال راه نجات رفته‌ایم و هدایت ما تنها به سوی خداوند یکتاست.
هزار شکر که جاریست بر زبان دلم
همیشه نام خدا لااله الا الله
هوش مصنوعی: هزار بار سپاسگزارم که همواره نام خدا بر زبان دلم جاری است و هیچ معبودی جز او وجود ندارد.
هزار شکر که دایم گل سرشاخ است
زبان حمد مرا لااله الا الله
هوش مصنوعی: هزار بار سپاس که همیشه گل خوشبو وجود دارد و زبان من پر از ستایش‌های توست، جز معبود واقعی هیچ نیست.
هزار شکر که ما راست بر یگانهٔ کیش
دل و زبان دو گوا لااله الا الله
هوش مصنوعی: به خاطر این که ما به یک خداوند یگانه ایمان داریم و زبان و دل ما نیز به این حقیقت گواهی می‌دهند، از صمیم قلب شکرگزاریم.
مرا از هول قیامت چه غم که خواهد بود
انیس روز جزا لااله الا الله
هوش مصنوعی: من از ترس قیامت نگرانی ندارم، زیرا در روز محشر تنها همراه و یاور من عبارت «لا اله الا الله» خواهد بود.