گنجور

شمارهٔ ۳۴۲

رفتی و حال دل از بسیاری غم درهم است
در چمن هر شاخ گل دور از تو نخل ماتم است
حرف بی مغزی بریزد گر ز نوک خامه ای
دلنشین ساده لوحان همچو نقش خاتم است
عذرخواهی چاره باشد خاطر رنجیده را
چرب نرمی زخم شمشیر زبان را مرهم است
گر ندانی خویش را داناترین مردمی
شعر خوب اکثر به نام مولوی لااعلم است
آرزوی مستی سرشارم امشب در سر است
گر همه پر می کنی پیمانه، ساقی! پر، کم است
شوخ ما را نیست جز در دامن وحشت قرار
چون شرار این شعله خو آغوش پرورد رم است
تا توانی در شکست دشمن سرکش مکوش
خار تا در پای نشکسته است آزارش کم است
ای جفا جو بر جوانیهای عشقم رحم کن
‏ چهرهٔ خاطر هنوزم نو خط گرد غم است
نیستی بگزین که ره یابی به معراج قبول
شکل لابر دعویم آری دلیل سلم است

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

رفتی و حال دل از بسیاری غم درهم است
در چمن هر شاخ گل دور از تو نخل ماتم است
هوش مصنوعی: رفتی و دل من از شدت غم در هم ریخته است. در باغ، هر شاخه گلی که هست، به درست بودن تو به سوگ نشسته است.
حرف بی مغزی بریزد گر ز نوک خامه ای
دلنشین ساده لوحان همچو نقش خاتم است
هوش مصنوعی: اگر کلمات بی‌محتوا از نوک قلمی خارج شود، مانند نقشی بر روی خاتم برای افراد ساده‌لوح است.
عذرخواهی چاره باشد خاطر رنجیده را
چرب نرمی زخم شمشیر زبان را مرهم است
هوش مصنوعی: عذرخواهی می‌تواند راه حلی باشد برای دل‌هایی که آزرده شده‌اند، همان‌طور که نرمی و لطافت می‌تواند زخم‌های تیز زبان را تسکین بخشد.
گر ندانی خویش را داناترین مردمی
شعر خوب اکثر به نام مولوی لااعلم است
هوش مصنوعی: اگر خود را نشناسی، دانای ترین انسان‌ها را شعرهای خوب غالباً با نام مولوی می‌شناسند، اما من چیزی نمی‌دانم.
آرزوی مستی سرشارم امشب در سر است
گر همه پر می کنی پیمانه، ساقی! پر، کم است
هوش مصنوعی: امشب در دل من آرزوی شادی و سرخوشی وجود دارد. اگرچه تو هرچقدر هم که جام را پر کنی، هنوز برای من کم خواهد بود.
شوخ ما را نیست جز در دامن وحشت قرار
چون شرار این شعله خو آغوش پرورد رم است
هوش مصنوعی: ما شادی و شیطنت را فقط در دامن خوف و خطر می‌یابیم، زیرا مانند شعله‌ای که در آغوش حوریان پنهان است، سرشار از اشتهای زندگی هستیم.
تا توانی در شکست دشمن سرکش مکوش
خار تا در پای نشکسته است آزارش کم است
هوش مصنوعی: هرگاه می‌توانی، در برابر دشمن سرکش مقابله کن و نگذار او به تو آسیب بزند. زیرا وقتی که او شکست خورده و زمین‌گیر نشده، خطر کمتری دارد.
ای جفا جو بر جوانیهای عشقم رحم کن
‏ چهرهٔ خاطر هنوزم نو خط گرد غم است
هوش مصنوعی: ای بی‌رحمی که با عشق بازی می‌کنی، بر روزهای جوانی و شیرینی‌های عشقم رحم کن. هنوز چهرهٔ ذهنم پر از نشانه‌های غم و اندوه است.
نیستی بگزین که ره یابی به معراج قبول
شکل لابر دعویم آری دلیل سلم است
هوش مصنوعی: انتخاب کن که وجود نداشته باشی، زیرا راه رسیدن به کمال و مقام بالا تنها از طریق پذیرش واقعیت و حقیقت است. در واقع، نشانه‌ی صلح و آرامش همین ارتباط با حقیقت است.