گنجور

شمارهٔ ۳۱۱

دل گرفتار است تا گردآور سیم و زر است
بلبل ما در قفس چون غنچه از بال و پر است
نالهٔ عاشق بقدر درد می بخشد اثر
آه اگر بی لخت دل باشد خدنگ بی پر است
می همین دل مردگان را نیست اکسیر حیات
رنگ رخسار ترا هم کیمیای احمر است
برق بیتابیم را کهسار غم جولانگر است
دل تپیدن شهپر عنقای قاف دیگر است
حسن ذاتی را به آرایش نباشد احتیاج
خال و خط طاووس رنگین بال و پر را زیور است
هست خوبان را دورنگی در خور حسن و جمال
از گل رعنا بت زیبای من رعناتر است
قطرهٔ اشک ندامت راه چشم کم مبین
شاهد اعمال را جویا گرامی گوهر است

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دل گرفتار است تا گردآور سیم و زر است
بلبل ما در قفس چون غنچه از بال و پر است
هوش مصنوعی: دل در اشتیاق و آرزوی مال و ثروت در حال تقلاست، مثل بلبل زندانی که در قفس است و همانند غنچه‌ای که هنوز پر و بالی ندارد، حسرت آزادی و زندگی را می‌کشد.
نالهٔ عاشق بقدر درد می بخشد اثر
آه اگر بی لخت دل باشد خدنگ بی پر است
هوش مصنوعی: نالهٔ عاشق به اندازهٔ دردش تأثیر می‌گذارد؛ اگر دل خالی باشد، مانند تیر بی‌پر می‌شود.
می همین دل مردگان را نیست اکسیر حیات
رنگ رخسار ترا هم کیمیای احمر است
هوش مصنوعی: مواد به‌دست‌آمده از دل مردگان، نمی‌توانند شفا بخش باشند؛ همچنین رنگ چهره تو، گوهری بسیار ارزشمند و نادر است.
برق بیتابیم را کهسار غم جولانگر است
دل تپیدن شهپر عنقای قاف دیگر است
هوش مصنوعی: دل بی‌تاب ما در دشت اندوه پرسه می‌زند و این حس‌وحال مثل تپش دل یک پرنده‌ی رویایی و افسانه‌ای است.
حسن ذاتی را به آرایش نباشد احتیاج
خال و خط طاووس رنگین بال و پر را زیور است
هوش مصنوعی: زیبایی واقعی نیازی به آرایش ندارد، مثل اینکه لکه و خط‌های رنگین بر روی پرهای طاووس، فقط زینت بخش آن‌ها هستند.
هست خوبان را دورنگی در خور حسن و جمال
از گل رعنا بت زیبای من رعناتر است
هوش مصنوعی: زیبایی و جذابیت برای خوبان، ویژگی خاصی است. اما زیبایی و جذابیت بت من، از گل‌های زیبا هم بیشتر است.
قطرهٔ اشک ندامت راه چشم کم مبین
شاهد اعمال را جویا گرامی گوهر است
هوش مصنوعی: اگر اشک ندامت را کم ببینی، به اعمال خودت توجه کن؛ زیرا آنچه در دل داری، ارزشی گرانبهاست.