گنجور

شمارهٔ ۲۲۶

اضطرابم آتش رخسار او را دامن است
شمع گل از شعلهٔ آواز بلبل روشن است
تیغ اقبالش خورد بر ابر در پیکار نفس
هر کرا چون کوه پای جستجو در دامن است
هر که از سر بگذرد آسان برون آید زخویش
بر تن آزادگان سر تکمهٔ پیراهن است
عیب پوشی عین بینایی است اهل دید را
ظلمت شب سرمهٔ بینش بچشم روزن است
بیخود از عالم به آسانی کند قطع نظر
باده را در طبع ها تأثیر آب آهن است
با گریبان نیست وحشت مشربان را الفتی
جامهٔ عریانی صحرا سراپا دامن است
یک نظر سیرش نبینم بسکه از بیم سحر
دیده ام تا صبحدم جویا به روی روزن است

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

اضطرابم آتش رخسار او را دامن است
شمع گل از شعلهٔ آواز بلبل روشن است
هوش مصنوعی: نگرانی من به خاطر چهرهٔ او مانند آتش است و روشنی گل شمعی است که از صدای بلبل می‌درخشد.
تیغ اقبالش خورد بر ابر در پیکار نفس
هر کرا چون کوه پای جستجو در دامن است
هوش مصنوعی: تیغ سرنوشت او به مبارزه با نفسش، مانند کوهی استوار و ثابت در دامن جستجو قرار دارد. هر کس که چنین استقامت و پایداری دارد، ممکن است با مشکلات و چالش‌ها روبرو شود.
هر که از سر بگذرد آسان برون آید زخویش
بر تن آزادگان سر تکمهٔ پیراهن است
هوش مصنوعی: هر کسی که از خود بگذرد و به راحتی از دغدغه‌ها و مشکلات خارج شود، می‌تواند به آسانی بر مشکلات و چالش‌ها غلبه کند، مانند دکمه‌ای که بر روی پیراهن آزادگان قرار دارد. این دکمه نماد آزادی و رهایی است و نشان می‌دهد که با اراده قوی می‌توان بر محدودیت‌ها فائق آمد.
عیب پوشی عین بینایی است اهل دید را
ظلمت شب سرمهٔ بینش بچشم روزن است
هوش مصنوعی: پنهان کردن عیوب دیگران نشانه بصیرت و درک عمیق است. برای کسانی که دیدگاه روشنی دارند، تاریکی شب فقط یک لنز است که به روشن‌تر شدن بینش آن‌ها کمک می‌کند.
بیخود از عالم به آسانی کند قطع نظر
باده را در طبع ها تأثیر آب آهن است
هوش مصنوعی: انسان به راحتی نمی‌تواند از دنیای اطراف خود بی‌خیال شود، چرا که تأثیرات نوشیدنی‌ها همانند تأثیر آب بر آهن است و بر دل و روح او اثر می‌گذارد.
با گریبان نیست وحشت مشربان را الفتی
جامهٔ عریانی صحرا سراپا دامن است
هوش مصنوعی: در اینجا شاعر به موضوعی اشاره می‌کند که در آن احساس عدم ترس و آرامش را مقابل مشربان و میخانه‌نشینان نشان می‌دهد. نیز به نوعی عریانی و آزادی در طبیعت و دامن گسترش زندگی اشاره دارد. به طور کلی، این بیت تمایل به طراوت و زندگی بی‌پرده و بدون ترس را بیان می‌کند.
یک نظر سیرش نبینم بسکه از بیم سحر
دیده ام تا صبحدم جویا به روی روزن است
هوش مصنوعی: من نمی‌توانم به سادگی او را ببینم، چون از ترس سحر، تا صبح فقط در انتظار دیدن چهره‌اش از لابه‌لای روزن هستم.