گنجور

شمارهٔ ۵

هی سر زلف خون آن شوخ پری زاده زند
خوی بدبین که شبیخون بهر افتاده زند
گشت لوح دلم از خال و خطش عکس پذیر
هرچه نقش است بما آن پسر ساده زند
بگذر ای شیخ زخاک در خمار بخیر
کآب او آتش در دامن سجاده زند
سرو رابی ثمری از تو خجل کرد بلی
مرد باید که دم از دولت آماده زند
نازم آن آهوی چشمت که بهمدستی زلف
شیر را برسرکوی تو بقلاده زند
باکه پیغام فرستم برت ای مایه ناز
که بپاسخ لب تو راه فرستاده زند
هرکه را نشئه چشم سیهت برد زدست
نشود مست اگر صد خم از باده زند
نه بشیرین پسران خیر و نه سیمین صنمان
ای خوش آن رند که بر زیر نر و ماده زند
طره اش برد دل خلق چه سازد جیحون
گرکسی شکوه او در بر شهزاده زند
رفعت الملک شهنشاه ملک زاده رفیع
که بگردون علم از فطرت آزاده زند

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هی سر زلف خون آن شوخ پری زاده زند
خوی بدبین که شبیخون بهر افتاده زند
هوش مصنوعی: عزیزم، این زلف خونین آن دختر زیبا و بازیگوش، نشان‌دهنده‌ی دل سرد و بدبین اوست که به خاطر حسادت و ترس، همیشه در حال حمله و تاخت و تاز به عشق و احساسات است.
گشت لوح دلم از خال و خطش عکس پذیر
هرچه نقش است بما آن پسر ساده زند
هوش مصنوعی: دل من مانند لوحی است که هر نوع خط و خالی را می‌پذیرد، و هر تصویری که در آن نقش ببندد، به سادگی از طرف آن پسر جوان می‌آید.
بگذر ای شیخ زخاک در خمار بخیر
کآب او آتش در دامن سجاده زند
هوش مصنوعی: ای شیخ، از حالت خواب و غفلت بگذر و به خوبی توجه کن، زیرا آن شخصی که در حال نماز است، آتش شور و شوق را در دامن سجاده‌اش احساس می‌کند.
سرو رابی ثمری از تو خجل کرد بلی
مرد باید که دم از دولت آماده زند
هوش مصنوعی: سرو به خاطر میوه‌اش از تو شرمنده شد، بله، مرد باید که برای دستیابی به خوشبختی آماده باشد.
نازم آن آهوی چشمت که بهمدستی زلف
شیر را برسرکوی تو بقلاده زند
هوش مصنوعی: من عاشق آن آهوی چشمانت هستم که با دست‌هایش زلف‌های زیبا را بر سر کوی تو می‌ریزد.
باکه پیغام فرستم برت ای مایه ناز
که بپاسخ لب تو راه فرستاده زند
هوش مصنوعی: من برای تو پیامی می‌فرستم، ای زیبای نازنین، زیرا به خاطر لب‌های تو، راهی را برای ارسال پیام برگزیده‌ام.
هرکه را نشئه چشم سیهت برد زدست
نشود مست اگر صد خم از باده زند
هوش مصنوعی: هر کسی که در اثر زیبایی چشم محبوبش دچار شگفتی و سرمستی شود، هرگز نمی‌تواند با نوشیدن صد کاسه شراب به همان حال و هوای عشق و مستی برسد.
نه بشیرین پسران خیر و نه سیمین صنمان
ای خوش آن رند که بر زیر نر و ماده زند
هوش مصنوعی: نه پسران خوشحال و نه دختران زیبا، خوشا به حال آن رند که در زیر نر و ماده می‌رقصد.
طره اش برد دل خلق چه سازد جیحون
گرکسی شکوه او در بر شهزاده زند
هوش مصنوعی: زیبایی موهای او دل مردم را می‌رباید، اگر کسی در حضور شاهزاده از او شکایت کند، چه فایده‌ای دارد؟
رفعت الملک شهنشاه ملک زاده رفیع
که بگردون علم از فطرت آزاده زند
هوش مصنوعی: شکوه و عظمت پادشاهی متعلق به کسی است که ذاتاً آزاد و بزرگوار است؛ چرا که او از فطرت خود به سوی آسمان پرچم علم و دانش را می‌افرازد.