شمارهٔ ۹۱ - وله
بسان چرخ عید جم دوباره
زمین بوسید در دارالصداره
بساط صدر را انباشت ازگل
صباح جشن فروردین دوباره
چمن خلد است و گلهایش حواری
زمین چرخست و نسرینش ستاره
نمایان چهره گل در دل آب
چو اندر آینه عکس شراره
صبا فراش و بستان بزم مستان
شقایق جان و نرگس باده خواره
بجنبش غنچه اندر پوست برشاخ
چو دلکش کودکی درگاهواره
بپاس غنچه در پوست بلبل
چو ابراهیم بر صندوق ساره
ریاحین تاج و شاخ ارغوان تخت
سمن شاه و چمن دارالاماره
هوای ابر و بوی گل دم باد
کند بر ساغر صهبا اشاره
گذشت آن کز برودت آب می ماند
چو شاخ کرگدن فوق فواره
روان و صاف شد چون جسم خوبان
شمن کز یخ گرو بردی زخاره
کنون از رعد ابر فرودین راست
فراز چرخ کوس البشاره
بهر راغی روان ماهی قدح نوش
هلال ابروی و پروین گوشواره
بهر باغی روان سروی قباپوش
بدیع الوجه و مطبوع العباره
چنان مستی دهد سیر بساتین
که شد در مغزها می هیچ کاره
حضور سرو بن بین سبزه بید
چو نزد شه پیاده با سواره
و یا نزد سپهسالار اعظم
صف آراجیشی از بهر شماره
مهین کیهان خداوندی که حزمش
ممالک را بود روئینه باره
ملک در هر مجا بی چاره گردد
کند از درگه او کسب چاره
شود هر چیز نزد عقل دشوار
نماید در بر او استشاره
شود در رتبه تاج فرق افلاک
بهر خاکی که اندازد نظاره
چو بر بندد کمر زنجیر هیجا
شود بند حیات چرخ پاره
الا ای آفتاب جود کآمد
سپهرت خاک روبی در اداره
کسانی را فلک بخشیده نعمت
که نشناسند چه را از مناره
ولی من با چنین طبعی فسون ساز
مدامم بسته بر محنت قواره
توام کرد از کرم آنسان عنان گیر
که بوسد آسمانم سم باره
فرح بخش است تا عالم به نوروز
بعالیم باد نوروزت هماره
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
بسان چرخ عید جم دوباره
زمین بوسید در دارالصداره
هوش مصنوعی: مانند چرخ سال نو، دوباره زمین در دارالصداره مورد احترام قرار گرفت.
بساط صدر را انباشت ازگل
صباح جشن فروردین دوباره
هوش مصنوعی: تنم را با زیباییهای صبحگاه فروردین زینت بخشید و جشن را دوباره برپا کرد.
چمن خلد است و گلهایش حواری
زمین چرخست و نسرینش ستاره
هوش مصنوعی: چمن مانند بهشت است و گلهای آن مانند فرشتگان، زمین همانند آسمان است و گل نسرینش مانند ستارهها میدرخشد.
نمایان چهره گل در دل آب
چو اندر آینه عکس شراره
هوش مصنوعی: چهرهی گل در دل آب به شکل زیبایی ظاهر میشود، همچنان که در آینه تصویری از نور و شعله به نمایش درمیآید.
صبا فراش و بستان بزم مستان
شقایق جان و نرگس باده خواره
هوش مصنوعی: نسیم بهاری مانند خدمتگذاری است که در باغی پر از شادابی و نشاط حضور دارد. گلهای شقایق و نرگس در این باغ میدرخشند و خوشنشینی دلپذیر برای نوشیدن شراب فراهم میکنند.
بجنبش غنچه اندر پوست برشاخ
چو دلکش کودکی درگاهواره
هوش مصنوعی: غنچهای که در پوستش حرکت میکند، مانند دلانگیزی یک کودک در آستانه در است.
بپاس غنچه در پوست بلبل
چو ابراهیم بر صندوق ساره
هوش مصنوعی: به احترام غنچهای که در پوست بلبل است، مانند ابراهیم که بر صندوق ساره ایستاده، باید شکیبایی و مراقبت کرد.
ریاحین تاج و شاخ ارغوان تخت
سمن شاه و چمن دارالاماره
هوش مصنوعی: گلها و شاخههای ارغوان، مانند تاجی بر سر، و تخت سمن، نماد سلطنت و زیبایی چمنزارها هستند.
هوای ابر و بوی گل دم باد
کند بر ساغر صهبا اشاره
هوش مصنوعی: نسیم ملایم و عطر گل ها از ابرها میوزد و نشانهای از شراب روشن و گوارا در جام میدهد.
گذشت آن کز برودت آب می ماند
چو شاخ کرگدن فوق فواره
هوش مصنوعی: زمانی که آب سردی بر روی شاخ کرگدن میماند و بالای فوارهای قرار میگیرد، دیگر گذشته است.
روان و صاف شد چون جسم خوبان
شمن کز یخ گرو بردی زخاره
هوش مصنوعی: روح و جان انسان چون جسم زیبای معشوقان شفاف و زلال میشود، زمانی که از یخ و سردی رهایی یابد و به گرما و روشنی برسد.
کنون از رعد ابر فرودین راست
فراز چرخ کوس البشاره
هوش مصنوعی: اکنون به واسطه صدای رعد و برق ابرها، در آسمان نوید خوشی به گوش میرسد.
بهر راغی روان ماهی قدح نوش
هلال ابروی و پروین گوشواره
هوش مصنوعی: برای زیبا شدن و خوشبختی، مانند یک ماهی در دل دریا، با خوشحالی و شوق، قدح و جام را بگیر و از زیبایی هلال مانند ابروی انسان و ستارههای پروین بهرهمند شو.
بهر باغی روان سروی قباپوش
بدیع الوجه و مطبوع العباره
هوش مصنوعی: برای هر باغی درخت سرو زیبا و شگفتانگیزی وجود دارد که چهرهاش دلنشین و کلامش خوشآهنگ است.
چنان مستی دهد سیر بساتین
که شد در مغزها می هیچ کاره
هوش مصنوعی: این شعر به حالتی اشاره دارد که فردی در اثر خوشی و سرخوشی به طور کامل غرق در لذت و آرامش میشود، به گونهای که هیچ چیز دیگری برایش اهمیت ندارد و حتی احساس و عقلش تحت تأثیر قرار میگیرد. این وضعیت آنچنان مفرح و خوشگذرانی است که وی را از جهان واقعی و مسئولیتها دور میکند.
حضور سرو بن بین سبزه بید
چو نزد شه پیاده با سواره
هوش مصنوعی: به تماشای قامت دلفریب یار در کنار درختان سبز بید، همچون دیدار یک پیاده برای یک سواره در نزدیکی پادشاه.
و یا نزد سپهسالار اعظم
صف آراجیشی از بهر شماره
هوش مصنوعی: در نزد فرمانده بزرگ، صفی از سربازان برای شمارش آماده شده است.
مهین کیهان خداوندی که حزمش
ممالک را بود روئینه باره
هوش مصنوعی: درخشش و عظمت خداوندی که حکمت و تدبیرش باعث روشنایی و رونق کشورهای مختلف است.
ملک در هر مجا بی چاره گردد
کند از درگه او کسب چاره
هوش مصنوعی: هر کسی در هر موقعیتی که باشد، اگر به درگاه خداوند و در طلب کمک از او برود، میتواند راه حلی برای مشکلات خود پیدا کند.
شود هر چیز نزد عقل دشوار
نماید در بر او استشاره
هوش مصنوعی: هر چیزی که نزد عقل دشوار باشد، در برابر او نیاز به مشورت و مشاوره پیدا میکند.
شود در رتبه تاج فرق افلاک
بهر خاکی که اندازد نظاره
هوش مصنوعی: هر کس که به آسمان و زیباییهای آن بنگرد، در مرتبهای والاتر از دیگران قرار میگیرد.
چو بر بندد کمر زنجیر هیجا
شود بند حیات چرخ پاره
هوش مصنوعی: وقتی که برای کارهایی که برایمان اهمیت دارد عزم جدی بکنیم و عزم خود را جزم کنیم، همه موانع و مشکلات از بین میروند و زندگی به یک حرکت تازه و شاداب تبدیل میشود.
الا ای آفتاب جود کآمد
سپهرت خاک روبی در اداره
هوش مصنوعی: ای خورشید بخشش، به زمین خود تابیدی و آن را از خاک پاک کردی.
کسانی را فلک بخشیده نعمت
که نشناسند چه را از مناره
هوش مصنوعی: برخی افراد از نعمتهای زیادی برخوردارند، اما نمیدانند که این نعمتها واقعی و ارزشمند هستند یا نه.
ولی من با چنین طبعی فسون ساز
مدامم بسته بر محنت قواره
هوش مصنوعی: من با چنین روحیهای، همواره در حال خلق جادوها هستم و این وضعیت دشواری که در آن قرار دارم، مرا در خود گیر انداخته است.
توام کرد از کرم آنسان عنان گیر
که بوسد آسمانم سم باره
هوش مصنوعی: تو به قدری از بزرگواری و لطف خداوندی که به من قدرتی دادهای که با زین بر اسب سوار شوم و به آسمانها دست بزنم و آن را ببوسم.
فرح بخش است تا عالم به نوروز
بعالیم باد نوروزت هماره
هوش مصنوعی: نوروز برای همه مایه شادی و خوشحالی است. امیدوارم سال جدید همیشه برای تو پر از خوشبختی باشد.