گنجور

شمارهٔ ۸۸ - در مدح گوشوار عرش خدا خامس آل عبا روحی و روح العالمین له الفدا

باز آن سرخ اطلس زیب پیکر ساخته
رنگ دیگر ریخته نیرنگ دیگر ساخته
تا به رنگی دیگر از ما دل بر دهر لحظه یار
سرخ اطلس زیب آن اسپید پیکر ساخته
خسروی دراعه گلگون کرده و شبدیز ناز
هم به شیرین تاخته هم کار شکر ساخته
یا نی آن سیماب بر در حلهٔ شنگرف‌گون
نقره صافی بود کو جا در آذر ساخته
این وی است اندر قبای سرخ گشته جلوه‌گر
یا مکان اندر شفق خورشید خاور ساخته
سبز خط ترکا بده تا خط ازرق سرخ می
کآسمان اینک زمین را جامه اخضر ساخته
ضیمران در دامن گلشن زمرد بیخته
ابر کام لاله را مشحون گوهر ساخته
زآتشین گل‌های خاک و عطر باد و لطف آب
وه که دنیا خلد عقبی را مصور ساخته
چون چمن پر گشته از نامحرمان سرو و بید
رخ عروس نسترن پنهان به معجر ساخته
بلبل شیرین‌ترنم بین که لحن خویش را
قند می‌پندارد و هر دم مکرر ساخته
راست گویی عندلیب این چامه از دیوان من
در مدیح شاه گلگون جامه از برساخته

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

باز آن سرخ اطلس زیب پیکر ساخته
رنگ دیگر ریخته نیرنگ دیگر ساخته
هوش مصنوعی: دوباره آن جامه‌ی سرخ و زیبا که فرم دلربایی دارد، رنگی جدید به خود گرفته و جلوه‌ای تازه از فریب را نشان می‌دهد.
تا به رنگی دیگر از ما دل بر دهر لحظه یار
سرخ اطلس زیب آن اسپید پیکر ساخته
هوش مصنوعی: در حالی که ما در گذر زمان دلتنگی و عشق را احساس می‌کنیم، یار ما با زیبایی خاصی همچون اسپ کوتاه و سفید، جلوه‌ای تازه و دلربا به زندگی بخشیده است.
خسروی دراعه گلگون کرده و شبدیز ناز
هم به شیرین تاخته هم کار شکر ساخته
هوش مصنوعی: یک پادشاه بازی که زیبایی‌اش مانند گل قرمز است، بر اسبی زیبا که شبیه به شبدیز (اسب افسانه‌ای) است، به شیرینی و نرمی پیشمی‌رود و با هم در کارهای شیرین و دلپذیر مشغول‌اند.
یا نی آن سیماب بر در حلهٔ شنگرف‌گون
نقره صافی بود کو جا در آذر ساخته
هوش مصنوعی: این بیت به تصویر کشیدن زیبایی و ظرافتی می‌پردازد که در آن ماده‌ای شبیه به نقره در درون ظرفی از رنگ سرخ دیده می‌شود. این توصیف اشاره به زیبایی و شکوهی دارد که در ساختار آتش و حرارت ایجاد می‌شود، حالتی از جاذبه و فریبندگی را به تصویر می‌کشد.
این وی است اندر قبای سرخ گشته جلوه‌گر
یا مکان اندر شفق خورشید خاور ساخته
هوش مصنوعی: این شخص در لباس قرمزی دیده می‌شود که جلوه‌گر است، یا اینکه در مکانی قرار دارد که مانند شفق خورشید در شرق روشن شده است.
سبز خط ترکا بده تا خط ازرق سرخ می
کآسمان اینک زمین را جامه اخضر ساخته
هوش مصنوعی: خط زیبای سبز را بکش، تا خط آبی و قرمز کمرنگی بر روی آن بیفتد، زیرا اکنون آسمان زمین را با رنگ سبز آراسته است.
ضیمران در دامن گلشن زمرد بیخته
ابر کام لاله را مشحون گوهر ساخته
هوش مصنوعی: در باغی پر از گل و سبزه، ابرهای آسمان بر روی لاله‌ها می‌بارند و باعث می‌شوند که این گل‌ها پر از زیبایی و ارزش شوند.
زآتشین گل‌های خاک و عطر باد و لطف آب
وه که دنیا خلد عقبی را مصور ساخته
هوش مصنوعی: از گل‌های آتشین، عطر باد و زیبایی آب، دنیا تصویر بهشت آخرت را به نمایش گذاشته است.
چون چمن پر گشته از نامحرمان سرو و بید
رخ عروس نسترن پنهان به معجر ساخته
هوش مصنوعی: به علت حضور افراد ناآشنا، چمن پر از گیاهان و گل‌ها شده و به همین خاطر چهره زیبای گل نسترن به طور مخفیانه زیر پوشش خود، از دید پنهان مانده است.
بلبل شیرین‌ترنم بین که لحن خویش را
قند می‌پندارد و هر دم مکرر ساخته
هوش مصنوعی: بلبل با صدای شیرینش می‌خواند و خود را قند می‌داند، زیرا هر لحظه آوازش را تکرار می‌کند.
راست گویی عندلیب این چامه از دیوان من
در مدیح شاه گلگون جامه از برساخته
هوش مصنوعی: راست‌گویی بلبل در این سرود از مجموعه شعر من در وصف پادشاهی است که لباس قرمز بر تن دارد.