گنجور

شمارهٔ ۴۵ - وله

سزد که یزد نوازد به بام گردون کوس
به شکر آنکه رسد موکب امام از طوس
بایمن اندرش از صدق صوت یا سبوح
بایسر اندرش از قدس بانگ یا قدوس
دگر خصایص تسبیح آید از زنار
دگر معانی تکبیر خیزد از ناقوس
کنون مسایل موهوم را نگر معلوم
کنون مشاکل معقول را نگر محسوس
ایا نسیم سحر ای سمند جم تا چند
به گرد خرگه معشوق و عاشقی جاسوس
یکی بپوی و بسوزان مجامر پرویز
یکی بپای و برافشان ذخایر کاووس
چمن ز سبزه بیارای چون پر طوطی
دمن ز لاله بپیرای چون دم طاووس
بپیچ پنجهٔ مهر و بگو که راه بروب
بمال گوش سپهر و بگو که خاک ببوس
بدین نمط چو فزودی بیزد آرایش
ز بندگان امامت بخواه عزّ جلوس
نی این حدیث خطا شد ز من که شخص امام
بس است از پی آرایش بلاد نفوس
فلک به محفل دربان او چو فانوسی است
که هست مشعل خورشید شمع آن فانوس
در این قوافی مجهول تا بود معروف
بود حبیبش مسعود و حاسدش منحوس

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

سزد که یزد نوازد به بام گردون کوس
به شکر آنکه رسد موکب امام از طوس
هوش مصنوعی: سزاست که یزد به آسمان بپیچد و شادی کند، به خاطر اینکه کاروان امام از طوس به آنجا رسیده است.
بایمن اندرش از صدق صوت یا سبوح
بایسر اندرش از قدس بانگ یا قدوس
هوش مصنوعی: در این اشعار، به مفهوم پاکی و صداقت صدا و نواهای الهی اشاره شده است. صدای حق و نیکی از پاکی و قدس سرچشمه می‌گیرد و این بیان می‌کند که در عالم، صدای واقعی و خالص از درون آگاه و مقدس برمی‌خیزد.
دگر خصایص تسبیح آید از زنار
دگر معانی تکبیر خیزد از ناقوس
هوش مصنوعی: خاصیت‌های تسبیح به شکل دیگر و نکات معانی تکبیر از زنگی دیگر به وجود می‌آید.
کنون مسایل موهوم را نگر معلوم
کنون مشاکل معقول را نگر محسوس
هوش مصنوعی: اکنون به مسائلی که در ذهن قابل تصور هستند نگاه کن و آنها را مشخص کن، حالا به مشکلاتی که قابل درک و حس کردن هستند توجه کن.
ایا نسیم سحر ای سمند جم تا چند
به گرد خرگه معشوق و عاشقی جاسوس
هوش مصنوعی: ای نسیم صبحگاهی، ای اسب شاه جم! تا کی باید دور خیمه معشوق و عاشق، در حال مراقبت و جاسوسی بگذرانی؟
یکی بپوی و بسوزان مجامر پرویز
یکی بپای و برافشان ذخایر کاووس
هوش مصنوعی: یک نفر به دنبال و نابود کردن پرچم‌های پرویز برود و دیگری در پی حفظ و گسترش گنجینه‌های کاووس باشد.
چمن ز سبزه بیارای چون پر طوطی
دمن ز لاله بپیرای چون دم طاووس
هوش مصنوعی: چمن را با سبزه زیبا کن، همان‌طور که پرهای طوطی رنگارنگ هستند. و درختان را با لاله‌ها زینت ده، مانند دم زیبای طاووس.
بپیچ پنجهٔ مهر و بگو که راه بروب
بمال گوش سپهر و بگو که خاک ببوس
هوش مصنوعی: بپیچ پنجهٔ مهر یعنی عشق را در آغوش بگیر و به ستاره‌ها بگو که در راه زندگی قدم بردارند. همچنین به زمین بگو که آن را با نوازش ببوست.
بدین نمط چو فزودی بیزد آرایش
ز بندگان امامت بخواه عزّ جلوس
هوش مصنوعی: اگر به همین منوال پیش بروی، دیگر نمی‌توانی از بندگان امام درخواست کنی که با هم بنشینید و برتری و شکوه را از خدا بخواهید.
نی این حدیث خطا شد ز من که شخص امام
بس است از پی آرایش بلاد نفوس
هوش مصنوعی: من از خودم خطاهایی گفتم که بیانگر این است که برای آبادانی سرزمین‌ها، وجود یک امام کافی نیست؛ بلکه نیاز به انسان‌های باصلاحیت و آراسته نیز داریم.
فلک به محفل دربان او چو فانوسی است
که هست مشعل خورشید شمع آن فانوس
هوش مصنوعی: آسمان در محفل خدمتگزار او، مانند فانوسی است که خورشید، نورافکن آن است.
در این قوافی مجهول تا بود معروف
بود حبیبش مسعود و حاسدش منحوس
هوش مصنوعی: در این قوافی نامشخص، تا زمانی که آدم معروفی وجود داشت، محبوبش مسعود و دشمنش بدشانس بود.