شمارهٔ ۱۸۳
دل نه خرم، سبزه و گل در نظر خرم چه سود
دردرون جان جراحت بر برون مرهم چه سود
صورت آدم تن و معنیش جان روشن است
معنی آدم نداری صورت آدم چه سود
دل پراکنده ست چشم از این و آن بستن که چه
خانه را صد رخنه در دیوار، در محکم چه سود
پیش چشم تیزبین عالم ندارد نقض غیر
نیستی چون تیزبین نظاره عالم چه سود
تشنه را در بادیه چون کوزه ز آب آمد تهی
کوزه ها پر آب گرد چشمه زمزم چه سود
روز هجرم سوخت کم ده وعده شبهای وصل
سبزه چون شد خشک بر وی تری شبنم چه سود
نام حاتم می نهد بر خواجه مرد مدح سنج
خواجه چون ممسک بود همنامی حاتم چه سود
جز در انگشت سلیمان نیست خاتم را اثر
چون نه انگشت سلیمانی بود خاتم چه سود
شاهد نظم تو جامی چون نیامد دلفریب
از خط خوش بر عذارش جعد خم در خم چه سود
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
دل نه خرم، سبزه و گل در نظر خرم چه سود
دردرون جان جراحت بر برون مرهم چه سود
هوش مصنوعی: دل شاد نیست و خوشیهای ظاهری مثل سبزه و گل در نظرش بیفایده است؛ زیرا درونش جراحت و درد وجود دارد و حتی اگر چیزی برای التیام ظاهری داشته باشد، به دردی از درونش نمیخورد.
صورت آدم تن و معنیش جان روشن است
معنی آدم نداری صورت آدم چه سود
هوش مصنوعی: آدمی فقط با ظاهری که دارد شناخته نمیشود، بلکه آنچه که او را زنده و درخشش میدهد، روح و معنای درونیاش است. اگر فقط به ظاهر او توجه کنی اما معنایش را درک نکنی، در حقیقت چیزی از او را نفهمیدهای و در این صورت داشتن ظاهر آدم هیچ ارزشی ندارد.
دل پراکنده ست چشم از این و آن بستن که چه
خانه را صد رخنه در دیوار، در محکم چه سود
هوش مصنوعی: دل آدم پراکنده و بیقرار است و نمیتواند از زشتیها و مفاسد اطرافش غافل شود. اگرچه ممکن است به ظاهری محکم و پوشیده از آسیبها برسیم، اما هر چه قدر که دیوار خانهمان هم مقاوم باشد، وقتی صد ترک و شکاف در آن وجود داشته باشد، چه سود دارد؟
پیش چشم تیزبین عالم ندارد نقض غیر
نیستی چون تیزبین نظاره عالم چه سود
هوش مصنوعی: در برابر چشمان آگاه و تیزبین، هیچ چیز جز نیستی نمیتواند وجود داشته باشد. در حالی که این چشمان با دقت به جهان نگاه میکنند، وجود این جهان چه ارزشی دارد؟
تشنه را در بادیه چون کوزه ز آب آمد تهی
کوزه ها پر آب گرد چشمه زمزم چه سود
هوش مصنوعی: تشنهای که در بیابان باشد، وقتی کوزهاش خالی از آب است، پر شدن کوزهها از آب چشمهی زمزم برایش چه فایدهای دارد.
روز هجرم سوخت کم ده وعده شبهای وصل
سبزه چون شد خشک بر وی تری شبنم چه سود
هوش مصنوعی: در روز جداییام سوختم، کم بود وعدههایی که در شبهای وصل به من داده بودی. حال که سرسبزیها به خشکی گراییدهاند، چه فایدهای دارد که شبنم بر آنها ببارد؟
نام حاتم می نهد بر خواجه مرد مدح سنج
خواجه چون ممسک بود همنامی حاتم چه سود
هوش مصنوعی: در اینجا شاعر به مقایسه دو شخصیت میپردازد. نام حاتم، که نماد سخاوت و generosity است، بر چنین خواجهای گذاشته شده است که خود به این ویژگیها نرسیده و تنها به خاطر نامش شناخته میشود. به عبارت دیگر، اگر کسی فقط نامی مشابه با حاتم داشته باشد اما در عمل بخیل باشد، اساساً این نام هیچ سودی برای او ندارد.
جز در انگشت سلیمان نیست خاتم را اثر
چون نه انگشت سلیمانی بود خاتم چه سود
هوش مصنوعی: خاتم، نشانهای خاص و با ارزش است که تنها در انگشت سلیمان قابل مشاهده است. اگر انگشت سلیمانی وجود نداشته باشد، دیگر وجود آن خاتم چه فایدهای دارد؟
شاهد نظم تو جامی چون نیامد دلفریب
از خط خوش بر عذارش جعد خم در خم چه سود
هوش مصنوعی: عشقت را چون جامی تماشایی نمیبینم، که زیباییات با خط خوب و درهمریختهات در هم آمیخته شده است. در این میان، چه فایدهای دارد؟